Gia Lai: Nông dân mất đất canh tác do doanh nghiệp khai thác cát

Máy hút cát của CtyTNHH Hưng Cường đặt giữa suối Tơ Ve. Ảnh: Trọng Hùng

Nhiều hộ dân sống dọc theo con suối Tơ Ve (huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai) đang đứng trước nguy cơ mất hết đất canh tác, thậm chí mất cả nhà ở bởi tình trạng sạt lở dọc hai bên bờ suối ngày một nghiêm trọng do Công ty TNHH Hưng Cường ồ ạt khai thác cát tại đoạn suối này.

Theo phản ánh của nhiều hộ dân ở làng Tuêk sống dọc bên bờ suối Tơ Ve của hai xã ( Đăk Tơ Ve và Hà Tây) huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai. Tình trạng khai thác cát diễn ra rầm rộ suốt ngày của Cty TNHH Hưng Cường là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng sạt lở hai bên bờ suối, xâm lấn vào đất vườn của họ. “ Vườn nhà tôi tổng cộng được 5 sào đất hoa màu nhưng từ khi Công ty này tới hút cát đã làm sạt lở mất 4 sào, hiện nay cái ăn của gia đình tôi chỉ còn trông vào 1 ha nằm chạy dọc theo bờ suối, rồi đây không biết sẽ bị sạt lở cuốn trôi đi lúc nào…” Ông Trần Quốc Tuần (làng Tuêk, xã Đăk Tơ Ve) bức xúc.

Bờ suối đang bị sạt lở do khai thác cát. Ảnh: Trọng Hùng

Có mặt tại con suối lúc này, phóng mắt quan sát đoạn suối khoảng chừng gần 40m, chúng tôi chứng kiến có tới 4 máy hút cát công suất lớn đang gầm rú hoạt động hút cát, cùng với nó là hàng chục những chiếc xe máy xúc, xe Ben chở cát chạy ngược xuôi tấp nập để đem đi tiêu thụ, phá vỡ sự yên tĩnh vốn có của làng quê nghèo đầy nắng và gió. “Các máy khai thác cát ở đây hoạt động ầm ĩ liên tục từ sáng sớm đến tối mịt khiến chúng tôi không tài nào ngủ được”, một người dân nói trong cơn bực tức.

Theo người dân, tình trạng sạt lở hai bên bờ suối và xâm lấn đất vườn của họ càng trở nên nghiêm trọng. Do tình trạng khai thác cát ồ ạt, cường độ khai thác lớn, mật độ khai thác quá dầy của Cty TNHH Hưng Cường. Vì vậy nhiều diện tích đất canh tác nông nghiệp của các hộ dân cũng vì thế mà bị sạt lở cuốn xuống suối.

Chỉ tay về phía bên kia suối, ông Võ Văn Sử trú tại thôn 2, xã Hòa Bình, tỉnh Kon Tum chia sẻ. "Tôi thuê đất của một hộ dân xã Đak Tơ Ve để làm hoa màu cả hec ta, tiền thuê tính theo diện tích đất đã được đo nhưng chỉ trong vòng một thời gian ngắn, nay diện tích đất bị thu hẹp tới 500m2 do sạt lở thì lấy đâu ra lời lãi nữa. Người chủ mảnh đất này cũng tức lắm mà không làm gì được..

Xúc cát lên xe đem đi tiêu thụ của Cty TNHH Hưng Cường. Ảnh: Trọng Hùng

Theo tìm hiểu của PV Tạp chí GTVT, để được cấp phép cho hoạt động khai thác cát tại khu vực suối Tơ Ve thuộc hai xã ( Đăk Tơ Ve và Hà Tây) huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai. Cty TNHH Hưng Cường đã có những cam kết như: Đền bù cho số hộ dân sống trong khu vực mà Cty khai thác cát, hỗ trợ mỗi năm 10 triệu đồng khoản tiền cam kết phương án bảo vệ môi trường, tu sửa đường xá theo định kỳ. Thế nhưng, mặc dù 4 máy hút cát công suất lớn hoạt động 10 giờ/ngày, lượng cát hút một ngày lên đến 480 m3. Bình quân Công ty thu trên 15 tỷ đồng mỗi năm. Dù doanh thu lớn nhưng Công ty này vẫn cứ “ngó lơ” những gì mình đã cam kết.

Trên thực tế là vậy, nhưng kết quả thanh tra của Sở Tài nguyên và Môi trường cho rằng, Công ty Hưng Cường thực hiện đúng cam kết, tuy nhiên việc đền bù chưa thỏa đáng dẫn đến các hộ dân khiếu kiện. Còn hiện trạng khai thác đúng khu vực cấp phép, tuy có một số diện tích đất sạt lở nhưng không đáng kể.

Chị Lê Thị Tình, cán bộ địa chính xã Đak Tơ ve cho biết, từ lúc Cty Hưng Cường đặt máy hút cát đến nay, lòng suối sâu hơn khoảng 4m, rộng thêm 4- 5m. Lòng suối sâu đã hút hết nước từ những diện tích đất cạnh đó, gây khô hạn, làm hoa màu bà con chết vì thiếu nước.

Trao đổi vớ PV ông Lê Ngọc Ánh, Chủ tịch UBND xã Đak Tơ Ve cho biết, đã nhiều lần UBND xã đề nghị Cty Hưng Cường thực hiện việc đền bù thiệt hại do việc hút cát gây sạt lở đất của các hộ dân trong khu vực khai thác đúng như cam kết. Đồng thời, đề nghị Cty phải có phương án thu dọn sạch cát vương vãi trên các tuyến đường, không được phép hút cát và sục bùn vào mùa khô, gây ảnh hưởng đến nguồn nước tưới. Ngoài ra, xã cũng đề nghị Cty trích kinh phí tu sửa đường bị hư hỏng, đảm bảo giao thông liên tục của bà con và thực hiện cam kết hỗ trợ từ năm 2013 đến nay, nhưng hiện tại vẫn chưa thấy gì.