Giảm lệ phí trước bạ - Ô tô trong nước sắp "thoát hiểm"

Bộ Tài chính vừa có Công văn số 5836/BTC-CST gửi các bộ, ngành liên quan lấy ý kiến xây dựng dự thảo Nghị định của Chính phủ về mức thu lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước (CKD).

Gỡ khó cho doanh nghiệp ô tô trong nước

Theo đó, Bộ Tài chính đề xuất mức thu lệ phí trước bạ đối với ô tô, xe rơ-moóc hoặc sơ-mi rơ-moóc được kéo bởi ô tô và các loại xe tương tự ô tô được sản xuất, lắp ráp tại Việt Nam sẽ bằng 50% mức thu hiện hành. Các mức thu lệ phí trước bạ ô tô CKD hiện nay được quy định tại Nghị định số 10/2022/NĐ-CP ngày 15/1/2022 của Chính phủ quy định về lệ phí trước bạ và các nghị quyết của HĐND hoặc quyết định của UBND tỉnh, thành phố trung ương về mức thu lệ phí trước bạ tại địa phương.

Thời gian áp dụng chính sách giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ sẽ bắt đầu thực hiện kể từ khi Nghị định có hiệu lực thi hành, dự kiến từ ngày 1/7/2023, đến hết ngày 31/12/2023. Kể từ ngày 1/1/2024, mức thu lệ phí trước bạ sẽ tiếp tục thực hiện theo quy định tại Nghị định số 10/2022/NĐ-CP của Chính phủ và các Nghị quyết hiện hành của HĐND hoặc Quyết định hiện hành của BND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương về mức thu lệ phí trước bạ tại địa phương và các văn bản sửa đổi, bổ sung, thay thế (nếu có).

Theo đánh giá của Bộ Tài chính, việc tiếp tục thực hiện giảm mức thu lệ phí trước bạ đối với ô tô CKD sẽ góp phần kích thích tiêu dùng, tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước.

Đối với các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước, việc giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ so với hiện nay sẽ giúp các hãng xe này "thoát hiểm". Thực tế cho thấy, hiện nay hầu hết các doanh nghiệp đều đang phải tự "cắt máu" để trực tiếp giảm giá cho khách hàng thông qua hình thức hỗ trợ 50-100% lệ phí trước bạ. Do đó, khi nhận được sự hỗ trợ từ chính sách, bản thân các doanh nghiệp sẽ tiết kiệm được hàng trăm tỷ đồng.

Nhìn rộng hơn, việc giảm 50% lệ phí trước bạ cũng sẽ giúp người tiêu dùng giảm chi phí khi đăng ký quyền sở hữu ô tô, từ đó kích thích nhu cầu, thúc đẩy người dân và doanh nghiệp mua sắm ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước để phục vụ cho nhu cầu di chuyển và sản xuất, kinh doanh.

Nhờ chính sách giảm lệ phí trước bạ, sức mua ô tô được dự báo sẽ hồi phục hoặc tăng trưởng, qua đó hỗ trợ các nhà sản xuất, phân phối ô tô tiêu thụ được lượng xe tồn kho lớn hiện nay. Đồng thời, khi các doanh nghiệp được gỡ khó, người tiêu dùng được giảm chi phí sở hữu sẽ giúp thị trường ô tô hồi phục, góp phần thúc đẩy các nhà sản xuất ô tô trong nước đẩy mạnh sản xuất, lắp ráp xe mới, nâng cao năng lực cạnh tranh của ô tô CKD, đáp ứng nhu cầu thị trường nội địa và xa hơn là hướng tới mục tiêu xuất khẩu sang các thị trường khu vực ASEAN.

Hụt thu ngân sách khoảng 9.000 tỷ đồng

Bên cạnh những tác động tích cực, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp ô tô trong nước, việc giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ ô tô CKD cũng sẽ khiến nguồn thu ngân sách nhà nước từ loại lệ phí này hụt khoảng 8.000 – 9.000 tỷ đồng.

Nguyên nhân dẫn đến khả năng hụt thu ngân sách lớn từ lệ phí trước bạ ô tô là bởi sức mua thực tế sẽ khó như kỳ vọng, ít nhất là tương tự như hai đợt giảm lệ phí trước bạ trước đây.

Theo đánh giá của Bộ Tài chính, nếu như thời điểm năm 2020 và 2022 do đứt gẫy chuỗi cung ứng, nhu cầu mua xe của người dân vẫn nhiều, chưa chịu ảnh hưởng của yếu tố lạm phát, nên việc giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ đối với ô tô CKD đã khuyến khích các nhà sản xuất, phân phối ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước nối lại chuỗi cung ứng, đáp ứng nhu cầu người dân. Nhờ đó, nguồn thu ngân sách nhà nước từ lệ phí trước bạ, thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế giá trị gia tăng đã bù đắp được phần giảm thu lệ phí trước bạ về mặt chính sách.

Còn trong giai đoạn hiện nay, sức mua và tiêu dùng đã khác, nhu cầu mua xe có thể thấp hơn. Do đó, với việc tiếp tục thực hiện chính giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ đối với ô tô CKD giai đoạn này, khả năng tăng thu từ thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế giá trị gia tăng sẽ có thể không đủ để bù đắp cho việc giảm lệ phí trước bạ.

Ngoài ra, việc giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ đối với ô tô CKD có thể tác động đến cân đối thu ngân sách nhà nước của các địa phương.

Bộ Tài chính cho biết, theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước, khoản thu lệ phí trước bạ thuộc về ngân sách địa phương. Việc giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ đối với ô tô CKD giúp làm tăng lượng tiêu thụ và đăng ký, nên số thu lệ phí trước bạ, thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế giá trị gia tăng có thể tăng.

Tuy nhiên, thực tế số thu thuế giá trị gia tăng và thuế thuế tiêu thụ đặc biệt chỉ tập trung ở 8 địa phương như Vĩnh Phúc, Hải Dương, Hải Phòng, Ninh Bình, Đà Nẵng, Quảng Nam, Bình Dương và TP. HCM. Đây là những địa phương các công ty sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước. Đồng thời, số thu lệ phí trước bạ cũng chỉ tăng ở 11 địa phương; 52 địa phương còn lại đều giảm thu từ chính sách này. Thực tế đã có yêu cầu ngân sách trung ương cấp bù khoản hụt thu này để đảm bảo cân đối ngân sách địa phương.

Kỳ vọng vào những kết quả tích cực

Mặc dù vẫn còn những băn khoăn song theo đánh giá của các chuyên gia, chính sách giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ ô tô CKD so với hiện hành sẽ tạo nên những hiệu ứng tích cực.

Cụ thể, dù ít hay nhiều, sức mua ô tô sẽ có lực đỡ đáng kể từ chính sách. Như trong bài viết "Kịch bản nào cho thị trường ô tô khi giảm lệ phí trước bạ" đăng trên Tạp chí Giao thông, trong trường hợp các doanh nghiệp ô tô vẫn tiếp tục duy trì các động thái kích cầu tự thân như hiện nay, cộng với việc nhận được sự hỗ trợ từ chính sách, người tiêu dùng sẽ giảm được chi phí rất lớn khi mua sắm ô tô. Do đó, sự kỳ vọng vào đợt phục hồi của thị trường sẽ là không hề nhỏ.

Nhìn từ hai lần giảm lệ phí trước bạ trước đây, ngành ô tô trong nước cũng đã gặt hái được những kế quả tích cực.

Chi tiết hơn, trong thời gian thực hiện giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ theo Nghị định số 103/2021/NĐ-CP ngày 26/11/2021 (thực hiện từ tháng 12/2021 đến hết tháng 5/2022), số lượng ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước đăng ký trước bạ lần đầu là 398.177 xe. Trong đó, số lượng ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước đăng ký trong tháng 12/2021 là 103.722 xe, tăng 2,67 lần so với tháng 11/2021; số lượng ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước đăng ký trong 5 tháng đầu năm 2022 là 294.455 xe, tăng từ 1,2 đến 2 lần so với các tháng cùng kỳ năm 2021 và chiếm gần 50% tổng số xe ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước đăng ký năm 2022.

Thực tế triển khai thực hiện cũng cho thấy, nhờ việc giảm 50% mức thu lệ phí trước bạ nên số lượng ô tô sản xuất, lắp ráp đăng ký tăng, theo đó số thu lệ phí trước bạ, thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt cũng tăng lên so với cùng kỳ. Cụ thể: Số thu lệ phí trước bạ đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước trong 6 tháng cuối năm 2020 tăng hơn 1.600 tỷ đồng so với 6 tháng đầu năm 2020; và trong 5 tháng đầu năm 2022 giảm khoảng 780 tỷ đồng so với 5 tháng đầu năm 2021.

Tổng thu thuế giá trị gia tăng và tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng ô tô CKD trong 6 tháng cuối năm 2020 đạt 25.167 tỷ đồng, tăng khoảng 12.496 tỷ đồng so với 6 tháng đầu năm 2020 (tổng thu thuế giá trị gia tăng và tiêu thụ đặc biệt đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước trong 6 tháng đầu năm 2020 đạt 12.671 tỷ đồng).

Tổng thu thuế giá trị gia tăng và tiêu thụ đặc biệt đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước trong 5 tháng đầu năm 2022 đạt 22.506 tỷ đồng, tăng khoảng 6.287 tỷ đồng so với 5 tháng đầu năm 2021 (tổng thu thuế giá trị gia tăng và tiêu thụ đặc biệt đối với ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước trong 5 tháng đầu năm 2021 đạt 16.219 tỷ đồng).