Hạ tầng giao thông là “chìa khóa” mở “cánh cửa” Tây Nguyên

Tuyến đường Hồ Chí Minh đẹp như dải lụa kết nối Tây Nguyên với các vùng lân cận. Ảnh: TTX

Nhiều công trình đột phá

Khu vực Tây Nguyên bao gồm 5 tỉnh Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông và Lâm Đồng, nằm ở trung tâm của Đông Dương, có hành lang tự nhiên thông với Nam Lào, Đông Bắc Campuchia. Tây Nguyên có hai phương thức vận tải chính là đường bộ và đường hàng không. Trong đó, đường bộ có tổng chiều dài trên 35.600km, riêng quốc lộ có trên 3.000km gồm hai trục dọc quan trọng là đường Hồ Chí Minh và QL14C chạy dọc biên giới. Các tuyến quốc lộ ngang quan trọng gồm QL19, QL20, QL24, QL25, QL26, QL27…

Có thể nói, từ năm 2011 đến hết năm 2019 là giai đoạn lịch sử của giao thông Tây Nguyên với hàng chục dự án, công trình nâng cấp, mở rộng quốc lộ, tỉnh lộ. Lãnh đạo Bộ GTVT nhận định, đầu tư cho giao thông Tây Nguyên nằm ở vị trí ưu tiên bởi đây là vùng đất vừa có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về quốc phòng - an ninh, vừa có điều kiện phát triển kinh tế.

Thời gian qua, Bộ GTVT cùng các địa phương ở Tây Nguyên đã dồn sức, với kinh phí lên đến hàng chục nghìn tỷ đồng để phát triển mạnh mạng lưới giao thông đường bộ, lấy đường Hồ Chí Minh làm trục chính để phát triển các đường ngang, đường hành lang Đông - Tây nối với các vùng xung quanh khu vực Duyên hải Nam Trung bộ, Đông Nam bộ và các nước trong khu vực…

Nhiều công trình giao thông trọng yếu đã được đầu tư hoàn thành làm thay đổi bộ mặt của vùng. Hiện nay, nhờ phát triển mạng lưới giao thông nên thời gian đi lại giữa các tỉnh ngày càng được rút ngắn, người dân đi lại thuận tiện, an toàn, chi phí vận tải giảm góp phần gia tăng khả năng cạnh tranh cho các đơn vị kinh doanh. Thống kê cho thấy, tổng số vốn đã bố trí và huy động cho các dự án cải tạo, nâng cấp các tuyến quốc lộ khu vực Tây Nguyên giai đoạn 2011 - 2015 khoảng hơn 30.000 tỷ đồng, giai đoạn 2016 - 2020 là khoảng 65.000 tỷ đồng để đầu tư đồng bộ các đoạn tuyến còn lại theo thứ tự ưu tiên có chiều dài khoảng 1.380km (QL14C, QL19, QL27, QL25, QL24, QL26, QL28, QL29, QL55, QL28B, QL40, QL40B và tuyến cao tốc Dầu Giây - Liên Khương).

Cụ thể, từ năm 2010 - 2015, nhiều công trình giao thông trọng yếu đã được đầu tư hoàn thành làm thay đổi hoàn toàn diện mạo khu vực như đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên, QL19, QL20… Đây có thể nói là bước "đột phá" về tổng nguồn vốn đầu tư cho hạ tầng giao thông của Tây Nguyên từ trước đến nay.

Từ năm 2016 - 2020, Bộ GTVT đã chỉ đạo thực hiện 7 dự án đường bộ tại Tây Nguyên với chiều dài khoảng 579km, tổng kinh phí trên 14.500 tỷ đồng. Trong đó, vốn trái phiếu chính phủ có 4 dự án gồm: QL14C đoạn qua tỉnh Gia Lai, Kon Tum; QL27 đoạn tránh Liên Khương (tỉnh Lâm Đồng); QL24 đoạn qua trung tâm huyện Kon Plông (tỉnh Kon Tum) và QL25 nối tỉnh Phú Yên và tỉnh Gia Lai. Cùng với đó, 3 dự án được đầu tư bằng nguồn vốn xã hội hóa gồm dự án cải tạo, nâng cấp QL19 đoạn qua tỉnh Bình Định và Gia Lai; tuyến tránh thị xã Ninh Hòa và cải tạo, nâng cấp QL26 đoạn qua tỉnh Đắk Lắk và Khánh Hòa.

Cũng trong giai đoạn này, Bộ GTVT đã ưu tiên đầu tư, nâng cấp các tuyến quốc lộ, đường tỉnh huyết mạch có nhu cầu vận tải lớn, các trục ngang nối các tỉnh trong vùng, nối Tây Nguyên với các tỉnh lân cận và các cửa khẩu quan trọng. Trong đó, giao thông nông thôn cũng sẽ phấn đấu 100% đường huyện, 70% đường xã được cứng hóa mặt đường bằng nhựa hoặc bê tông xi măng; đường huyện đạt tiêu chuẩn tối thiểu cấp V; đường xã đạt tiêu chuẩn cấp VI; 50% đường thôn xóm được cứng hóa mặt đường, đạt loại A trở lên; tối thiểu 50% trục chính đường nội đồng được cứng hóa mặt đường.

Táo bạo đề xuất xây cao tốc

Trong năm 2019, hai tỉnh Tây Nguyên gồm Đắk Lắk và Gia Lai đã đề đạt nguyện vọng hết sức táo bạo lên Trung ương, đó là xây cao tốc nối Tây Nguyên với đồng bằng, cụ thể là tuyến cao tốc Đắk Lắk - Khánh Hòa và Gia Lai - Bình Định. Theo lãnh đạo các tỉnh này, việc xây cao tốc nhằm rút ngắn thời gian đi lại từ Tây Nguyên đến đồng bằng, góp phần phát triển kinh tế - xã hội. 

Bí thư tỉnh ủy Gia Lai Dương Văn Trang cho biết, liên kết vùng là vấn đề có tính chiến lược trong đầu tư phát triển. Việc xây dựng các tuyến cao tốc nối Tây Nguyên và các tỉnh Nam Trung bộ là “chìa khóa” để mở ra cơ hội liên kết đó. Tuy vậy, hiện nay trên địa bàn Tây Nguyên chưa có tuyến cao tốc nào. “Chỉ có đầu tư làm đường cao tốc thì mới rút ngắn thời gian vận chuyển giữa Tây Nguyên với các tỉnh có nền kinh tế phát triển của khu vực miền Trung. Không chỉ kết nối các tỉnh, thành trong khu vực miền Trung - Tây Nguyên, các tuyến cao tốc còn vươn ra kết nối với thế giới thông qua hệ thống cảng biển và vùng Nam Lào, Đông Bắc Campuchia trong khu vực Tam giác phát triển Campuchia - Lào - Việt Nam”, ông Trang nhấn mạnh.

Cũng với mong muốn đó, ông Bùi Văn Cường - Bí thư tỉnh ủy Đắk Lắk cho rằng, có cao tốc thì đoạn đường từ tỉnh Đắk Lắk xuống tỉnh Khánh Hòa chỉ còn khoảng 01 tiếng. “Xe cộ di chuyển thuận lợi, chúng ta cũng sẽ “đón” các doanh nghiệp lớn từ các tỉnh miền Trung, miền Nam đến đầu tư. Nếu có tuyến đường cao tốc chạy thẳng từ Buôn Ma Thuột tới Nha Trang trong thời gian tới, ngành dịch vụ du lịch của Đắk Lắk cũng sẽ phát triển”, ông Cường phân tích.

Bên cạnh đó, theo định hướng đến năm 2030, khu vực cần nghiên cứu, xây dựng tuyến đường sắt nối các tỉnh Tây Nguyên cũng như kết nối các cảng biển với chiều dài khoảng 907km gồm đoạn Đắk Nông - Chơn Thành (kết nối với đường sắt xuống cảng Thị Vải, phục vụ khai thác bô-xít) dài 67km; đoạn Tuy Hòa - Buôn Ma Thuột dài 169km; đoạn Đắk Nông - Bình Thuận 121km và Đà Nẵng - Kon Tum - Đắk Lắk - Bình Phước dài 550km. Cùng với đó sẽ nghiên cứu khôi phục tuyến đường sắt Tháp Chàm - Đà Lạt dài 84km.

Có thể nói, hạ tầng giao thông khu vực Tây Nguyên là trục đường chiến lược hành lang kinh tế Đông - Tây, không những tạo điều kiện cho khu vực miền núi phát triển mà còn là cầu nối hữu nghị quốc tế khu vực ASEAN.