Kosen mô hình đào tạo kỹ sư chất lượng cao ở Nhật Bản

 

Sinh viên Kosen được hướng dẫn nghiên cứu bởi các giảng viên trình độ cao

Sinh viên được đào tạo như thế nào ở trường Kosen?

Hiện tại, ở Nhật Bản có khoảng gần 60 trường đào tạo theo mô hình Kosen. Mỗi trường Kosen thường có 4 - 5 khoa, chủ yếu là các chuyên ngành cơ khí, kỹ thuật, công nghệ, điện tử… một số ít trường đào tạo thêm chuyên ngành hàng hải. Các trường Kosen nhận học sinh từ năm 15 tuổi và tiến hành đào tạo chuyên sâu trong vòng 5 năm cho đến năm 20 tuổi. Học sinh đỗ vào các trường Kosen thường là những học sinh có thành tích cao ở THCS và việc thi tuyển vào là rất khó. Sau khi tốt nghiệp, Trường sẽ cung cấp một khóa học trong vòng hai năm nữa gọi là Sensoka, dành cho các sinh viên có nhu cầu nghiên cứu nâng cao.

Phương châm giáo dục ở các trường Kosen đề cao sự chăm chỉ và ý thức đi học đầy đủ. Sinh viên trường Kosen phải học khoảng 35 tiết học/tuần (50 phút/tiết). Sinh viên nào nghỉ học nhiều sẽ bị lưu lại trong học bạ và ảnh hưởng đến việc xin việc làm sau này. Cơ sở vật chất của các trường Kosen rất hiện đại và thường xuyên được cập nhật để sinh viên có thể sớm thích nghi với sự phát triển như vũ bão của công nghệ. Các sinh viên năm cuối được dành phần lớn thời gian để nghiên cứu, thí nghiệm dưới sự hướng dẫn của các giảng viên giàu kinh nghiệm, chủ yếu đạt trình độ tiến sỹ trở lên.

Do tuyển học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở nên việc quản lý sinh viên ở trường Kosen rất nghiêm ngặt. Sinh viên không được phép uống rượu bia, hút thuốc lá trong trường kể cả khi đã trên 20 tuổi. Các ký túc xá thường xuyên điểm danh vào buổi tối, thậm chí 02 - 3 lần/ngày để tránh sinh viên trốn khỏi ký túc xá.

Các trường Kosen tập trung đào tạo sinh viên kỹ thuật. Sinh viên trường Kosen sẽ được học chuyên môn từ năm thứ 3 (17 tuổi) và được tự do phát triển, thực hiện các ý tưởng với sự hỗ trợ của trang thiết bị hiện đại nhất. Điều đó có nghĩa là sinh viên trường Kosen được tiếp cận với chuyên ngành sớm hơn so với những sinh viên tốt nghiệp THPT rồi vào đại học. Sinh viên được khuyến khích tham gia nhiều kỳ thi lấy chứng chỉ trong lĩnh vực kỹ thuật cũng như các chứng chỉ quốc tế về tiếng Anh như TOEIC, EIKEN.

Hoạt động ngoại khóa của các trường Kosen cũng mang đặc trưng kỹ thuật như các cuộc thi lập trình, thiết kế, thuyết trình và nổi tiếng nhất là các cuộc thi robot. Truyền thống thi chế tạo robot ở các trường Kosen bắt đầu từ năm 1988. Một số đội tuyển xuất sắc nhất khu vực có thể được tham gia các cuộc thi chế tạo robot cấp quốc gia. Những cuộc thi là nơi phát huy sự sáng tạo tự do, độc đáo của sinh viên nhưng để giành chiến thắng, sinh viên cần phải áp dụng đầy đủ kiến thức và kỹ năng thực hành mà họ đã được học ở trường cũng như phải học cách làm việc nhóm. Vì vậy, đây là dịp tốt để các sinh viên hoàn thiện chuyên môn và ý thức làm việc.

Bên cạnh các hoạt động ngoại khóa kỹ thuật, sinh viên trường Kosen có thể tham gia các hoạt động ngoại khóa khác như thể thao, dàn nhạc đồng ca, thiên văn, nhiếp ảnh… cũng như các hoạt động sinh hoạt tập thể, văn nghệ, hội trại giống như các trường THPT và đại học khác.

Dù có điều kiện học tập hàng đầu nhưng mức học phí ở các trường Kosen rất thấp, có thể nói là thấp nhất Nhật Bản, thường chỉ bằng 1/3 học phí tại các trường đại học quốc lập và bằng 1/10 các trường đại học dân lập. Chi phí sinh hoạt ở ký túc xá cũng rất rẻ nên các trường Kosen thường là nơi tập trung nhiều sinh viên nghèo học giỏi.

Cơ hội việc làm rất lớn sau khi tốt nghiệp  

Tỉ lệ có việc làm trước khi tốt nghiệp của các sinh viên Kosen rất cao, chiếm đến 98% kể cả vào những năm 1990 khi nền kinh tế Nhật Bản đang trong thời kỳ suy thoái. Chẳng hạn như Trường Cao đằng Chuyên môn Công nghiệp Kumamoto thường nhận được trung bình 1.000 lời mời tuyển dụng từ các công ty lớn trong khi chỉ có chưa đến 100 sinh viên tốt nghiệp/năm. Hơn một nửa lượng sinh viên tốt nghiệp Kosen được tuyển dụng bởi doanh nghiệp thuộc các ngành sản xuất, giao thông, thông tin và xây dựng, số ít vào làm việc tại các doanh nghiệp thương mại.

Năm 2006, Viện Công nghệ Quốc gia Nhật Bản đã thực hiện một cuộc khảo sát tại 1.276 doanh nghiệp tuyển sinh viên tốt nghiệp Kosen vào làm việc. Kết quả khảo sát cho thấy, trung bình 71% công ty rất hài lòng hoặc hài lòng với nhân sự là sinh viên tốt nghiệp Kosen, chỉ có khoảng 5% công ty không hài lòng. Tỉ lệ hài lòng ở các doanh nghiệp lớn cao hơn các doanh nghiệp nhỏ.

Kết quả khảo sát về năng lực chuyên môn và phẩm chất đạo đức cho thấy, số lượng công ty đánh giá nhân viên tốt nghiệp Kosen chuyên nghiệp về trình độ chuyên môn, thái độ làm việc, khả năng tiếp thu, kỹ năng sử dụng máy tính và khả năng hoàn thành công việc nhiều gấp đôi so với sinh viên tốt nghiệp đại học thông thường. Điều đó cho thấy, sinh viên Kosen càng ngày càng có giá trong thị trường lao động Nhật Bản.

Không ít sinh viên nước ngoài trong đó có Việt Nam đang du học tại các trường Kosen ở Nhật Bản theo chương trình học bổng MEXT của Chính phủ Nhật Bản. Hầu hết các sinh viên này đều học chuyển tiếp lên đại học, cao học, đi làm và đều thành đạt. Hiện tại, Việt Nam đã có một số trường áp dụng mô hình đào tạo Kosen dưới sự hỗ trợ của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) với mục tiêu đào tạo ra những thế hệ kỹ sư công nghệ chất lượng cao phục vụ cho sự nghiệp cách mạng công nghiệp 4.0 của đất nước

Sinh viên được đào tạo như thế nào ở trường Kosen?

 

Hiện tại, ở Nhật Bản có khoảng gần 60 trường đào tạo theo mô hình Kosen. Mỗi trường Kosen thường có 4 - 5 khoa, chủ yếu là các chuyên ngành cơ khí, kỹ thuật, công nghệ, điện tử… một số ít trường đào tạo thêm chuyên ngành hàng hải. Các trường Kosen nhận học sinh từ năm 15 tuổi và tiến hành đào tạo chuyên sâu trong vòng 5 năm cho đến năm 20 tuổi. Học sinh đỗ vào các trường Kosen thường là những học sinh có thành tích cao ở THCS và việc thi tuyển vào là rất khó. Sau khi tốt nghiệp, Trường sẽ cung cấp một khóa học trong vòng hai năm nữa gọi là Sensoka, dành cho các sinh viên có nhu cầu nghiên cứu nâng cao.

Phương châm giáo dục ở các trường Kosen đề cao sự chăm chỉ và ý thức đi học đầy đủ. Sinh viên trường Kosen phải học khoảng 35 tiết học/tuần (50 phút/tiết). Sinh viên nào nghỉ học nhiều sẽ bị lưu lại trong học bạ và ảnh hưởng đến việc xin việc làm sau này. Cơ sở vật chất của các trường Kosen rất hiện đại và thường xuyên được cập nhật để sinh viên có thể sớm thích nghi với sự phát triển như vũ bão của công nghệ. Các sinh viên năm cuối được dành phần lớn thời gian để nghiên cứu, thí nghiệm dưới sự hướng dẫn của các giảng viên giàu kinh nghiệm, chủ yếu đạt trình độ tiến sỹ trở lên.

 

Do tuyển học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở nên việc quản lý sinh viên ở trường Kosen rất nghiêm ngặt. Sinh viên không được phép uống rượu bia, hút thuốc lá trong trường kể cả khi đã trên 20 tuổi. Các ký túc xá thường xuyên điểm danh vào buổi tối, thậm chí 02 - 3 lần/ngày để tránh sinh viên trốn khỏi ký túc xá.

 

Các trường Kosen tập trung đào tạo sinh viên kỹ thuật. Sinh viên trường Kosen sẽ được học chuyên môn từ năm thứ 3 (17 tuổi) và được tự do phát triển, thực hiện các ý tưởng với sự hỗ trợ của trang thiết bị hiện đại nhất. Điều đó có nghĩa là sinh viên trường Kosen được tiếp cận với chuyên ngành sớm hơn so với những sinh viên tốt nghiệp THPT rồi vào đại học. Sinh viên được khuyến khích tham gia nhiều kỳ thi lấy chứng chỉ trong lĩnh vực kỹ thuật cũng như các chứng chỉ quốc tế về tiếng Anh như TOEIC, EIKEN.

 

Hoạt động ngoại khóa của các trường Kosen cũng mang đặc trưng kỹ thuật như các cuộc thi lập trình, thiết kế, thuyết trình và nổi tiếng nhất là các cuộc thi robot. Truyền thống thi chế tạo robot ở các trường Kosen bắt đầu từ năm 1988. Một số đội tuyển xuất sắc nhất khu vực có thể được tham gia các cuộc thi chế tạo robot cấp quốc gia. Những cuộc thi là nơi phát huy sự sáng tạo tự do, độc đáo của sinh viên nhưng để giành chiến thắng, sinh viên cần phải áp dụng đầy đủ kiến thức và kỹ năng thực hành mà họ đã được học ở trường cũng như phải học cách làm việc nhóm. Vì vậy, đây là dịp tốt để các sinh viên hoàn thiện chuyên môn và ý thức làm việc.

 

Bên cạnh các hoạt động ngoại khóa kỹ thuật, sinh viên trường Kosen có thể tham gia các hoạt động ngoại khóa khác như thể thao, dàn nhạc đồng ca, thiên văn, nhiếp ảnh… cũng như các hoạt động sinh hoạt tập thể, văn nghệ, hội trại giống như các trường THPT và đại học khác.

 

Dù có điều kiện học tập hàng đầu nhưng mức học phí ở các trường Kosen rất thấp, có thể nói là thấp nhất Nhật Bản, thường chỉ bằng 1/3 học phí tại các trường đại học quốc lập và bằng 1/10 các trường đại học dân lập. Chi phí sinh hoạt ở ký túc xá cũng rất rẻ nên các trường Kosen thường là nơi tập trung nhiều sinh viên nghèo học giỏi.
Cơ hội việc làm rất lớn sau khi tốt nghiệp  

 

Tỉ lệ có việc làm trước khi tốt nghiệp của các sinh viên Kosen rất cao, chiếm đến 98% kể cả vào những năm 1990 khi nền kinh tế Nhật Bản đang trong thời kỳ suy thoái. Chẳng hạn như Trường Cao đằng Chuyên môn Công nghiệp Kumamoto thường nhận được trung bình 1.000 lời mời tuyển dụng từ các công ty lớn trong khi chỉ có chưa đến 100 sinh viên tốt nghiệp/năm. Hơn một nửa lượng sinh viên tốt nghiệp Kosen được tuyển dụng bởi doanh nghiệp thuộc các ngành sản xuất, giao thông, thông tin và xây dựng, số ít vào làm việc tại các doanh nghiệp thương mại.

 

Năm 2006, Viện Công nghệ Quốc gia Nhật Bản đã thực hiện một cuộc khảo sát tại 1.276 doanh nghiệp tuyển sinh viên tốt nghiệp Kosen vào làm việc. Kết quả khảo sát cho thấy, trung bình 71% công ty rất hài lòng hoặc hài lòng với nhân sự là sinh viên tốt nghiệp Kosen, chỉ có khoảng 5% công ty không hài lòng. Tỉ lệ hài lòng ở các doanh nghiệp lớn cao hơn các doanh nghiệp nhỏ.

 

Kết quả khảo sát về năng lực chuyên môn và phẩm chất đạo đức cho thấy, số lượng công ty đánh giá nhân viên tốt nghiệp Kosen chuyên nghiệp về trình độ chuyên môn, thái độ làm việc, khả năng tiếp thu, kỹ năng sử dụng máy tính và khả năng hoàn thành công việc nhiều gấp đôi so với sinh viên tốt nghiệp đại học thông thường. Điều đó cho thấy, sinh viên Kosen càng ngày càng có giá trong thị trường lao động Nhật Bản.

 

Không ít sinh viên nước ngoài trong đó có Việt Nam đang du học tại các trường Kosen ở Nhật Bản theo chương trình học bổng MEXT của Chính phủ Nhật Bản. Hầu hết các sinh viên này đều học chuyển tiếp lên đại học, cao học, đi làm và đều thành đạt. Hiện tại, Việt Nam đã có một số trường áp dụng mô hình đào tạo Kosen dưới sự hỗ trợ của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) với mục tiêu đào tạo ra những thế hệ kỹ sư công nghệ chất lượng cao phục vụ cho sự nghiệp cách mạng công nghiệp 4.0 của đất nước