Quá nhiều bất cập trong đề án phát triển hệ thống VTHKCC tại Tp.HCM

Hội nghị diễn ra với nhiều ý kiến đóng góp cho đề án quy hoạch phát triển hệ thống VTHKCC Tp.HCM đến năm 2025

Sáng 15/5, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Tp.HCM đã tổ chức buổi hội nghị  với sự có mặt của nhiều chuyên gia, các nhà khoa học nhằm đóng góp những ý kiến cho Sở GTVT Tp.HCM về đề án quy hoạch và phát triển hệ thống vận tải hành khách công cộng (VTHKCC) thành phố đến năm 2025.

Hiện nay, hệ thống giao thông trên địa bàn thành phố chưa quy hoạch hợp lý khiến cho mật độ các phương tiện lưu thông trên đường đang rơi vào tình trạng quá tải, ùn tắc kéo dài. Người dân lưu thông trên đường đang chịu thiệt hại nặng nề về việc lãng phí nhiên liệu, thời gian và công sức. Môi trường giao thông cũng đang rơi vào tình trạng ô nhiễm khói bụi. Thế nhưng, hệ thống VTHKCC đặc biệt là xe buýt lại bị người dân ngó lơ, trong khi đó các tuyến metro đường sắt lại chưa được hoàn thiện. Đây chính là một trong những nguyên nhân gây khó khăn và hậu quả cực lớn cho tình hình phát triển kinh tế của thành phố.

Góp ý cho đề án phát triển hệ thống mà Sở GTVT đang lấy ý kiến dự thảo, luật sư Trương Thị Hòa cho rằng: Đề án đang còn rất nhiều thiếu sót và chưa có tính khả thi cao. Hiện nội dung đề án chỉ xoay quanh hệ thống vận tải hành khách công cộng mà bỏ quên việc tích hợp các loại hình khác như đường thủy, đường sắt…..Vì việc phát triển hệ thống VTHKCC để đáp ứng nhu cầu người dân là rất cần thiết, nên chúng ta cần phải có quy hoạch rõ ràng, các tiêu chí, các giai đoạn cụ thể qua từng năm. Bởi hiện tại đề án được đưa ra từ năm 2009 nhưng đến nay vẫn đang là đề án.

Luật sư nhấn mạnh rằng, chúng ta cần tích hợp các hệ thống giao thông như đường sắt, đường thủy, đường bộ và làm bổi bật các liên kết vùng xung quanh không chỉ có các tỉnh lân cận như Đồng Nai, Bình Dương…mà cần có cái nhìn xa hơn. Nếu hoàn thiện, chúng ta sẽ tiết kiệm được diện tích đất, thời gian đi lại của người dân và đặc biệt là tiết kiệm chi phí xây dựng cũng như chi phí người sử dụng.

Ông Đặng Văn Khoa Thành viên Hội đồng tư vấn Dân chủ và Pháp luật thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Tp.HCM cho rằng VTHKCC Tp.HCM đang đi thụt lùi

Đa số các thành viên tham dự đều có ý kiến cho rằng hiện nay xe buýt đang rơi vào thời kì “khủng hoảng”, nhưng kế hoạch để xây dựng và phát triển chúng vẫn còn nhiều rối rắm. Nếu cứ đưa ra con số là đến năm 2025 sẽ nâng cao năng lực VTHKCC đáp ứng được 20% nhu cầu đi lại của người dân, trong khi hiện tại hệ thống này mới chỉ đáp ứng được 2% là điều không thể.

PGS.TS  Nguyễn Lê Ninh, Thành viên Hội đồng tư vấn Dân chủ và Pháp luật thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Tp.HCM cho rằng: Chúng ta đang mù mịt trong việc xác định các quy hoạch có liên quan tại Tp.HCM như việc di dời bến xe, di dời bệnh viện, trường học. Chúng ta vẫn chưa có danh sách các điểm di dời đó ở đâu để có thể phân luồng xe buýt và phát triển hệ thống xe buýt tại đó.

PGS.TS  Nguyễn Lê Ninh cho rằng đề án quy hoạch lần này vần chưa rõ ràng và rất khó để thực hiện

Trong đề án, chúng ta vẫn chưa xác định được đối tượng người dân nào có nhu cầu đi lại thường xuyên bằng xe buýt, số lượng người…Chúng ta cần dự kiến phát sinh nhu cầu di chuyển do nhu cầu mở rộng thành phố, hình thành các khu công nghiệp, khu dân cư, trung tâm thương mại ứng với tầm nhìn 2025-2050. Trong khi đó, bất cập hiện hữu khi mạng lưới xe buýt di chuyển quãng đường quá dài,  thời gian suốt tuyến quá lâu, tỉ lệ thời gian di chuyển vẫn dài….khiến người đi xe buýt luôn mệt mỏi.

Hiện trạng mạng  xe buýt, tuyến đơn – tuyến kép, việc phân bố các loại xe buýt lớn buýt nhỏ chưa được đề cập, các khu vực điểm đỏ thường xuyên ùn tắc chưa được khoanh vùng để phân bố hợp lý vẫn chưa được nhắc đến trong đề án. Do đó, việc giải quyết cơ bản những vần đề nhỏ và cụ thể trước mắt chưa được thực hiện thì bản quy hoạch mà Sở GTVT đưa ra đến năm 2025 là thiếu căn cứ thực tiễn và rất khó để thực hiện.

Sau khi nghe ý kiến đống góp, ý kiến phản biện của các chuyên gia ông Lê Hoàng Minh, phó Giám đốc Sở GTVT Tp.HCM đã nhìn nhận những thiếu sót của đề án. Đặc biệt là việc phát triển hệ thống VTHKCC với nhiều nội dung rộng lớn nhưng Sở chỉ tập trung vào mỗi xe buýt mà đã bỏ quên các loại hình khác như đường sông, đường sắt.

Ông Minh cũng cho biết thêm, các số liệu khảo sát được thực hiện từ năm 2009-2012 nên đã có sự chênh lệch và đề án vẫn chưa bổ sung lại. Và trên thực tế sản lượng hành khách sử dụng xe buýt từ 2013 trở về trước đều tăng. Tuy chỉ có 2 năm gần đây (từ năm 2014-2015) số lượng hành khách giảm rất nhiều. Sở cũng đã chỉ đạo các cơ quan liên quan nghiên cứu và nhận thấy rằng hiện có sự trùng lặp các tuyến xe buýt trên nhiều tuyến đường.

Ông Lê Hoàng Minh, Phó Giám đốc Sở GTVT Tp.HCM đã nhìn nhận những thiếu xót của đề án.

Hiện chúng ta có 12 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này trong đó có 1 doanh nghiệp thuộc nhà nước nhưng có đến 10 doanh nghiệp hoạt động theo hình thức hợp tác xã…..Các doanh nghiệp này tự thuê tài xế, trả tiền nhân viên nên vấn đề quản lý còn rời rạc.  Và chất lượng xe cũng đang hư hỏng xuống cấp. Chúng tôi đã đề nghị các doanh nghiệp kiểm tra bão dưỡng xe hằng năm và trong năm 2017 tất cả các xe buýt muốn hoạt động phải đạt chất lượng khí thải. Và trong năm nay chúng tôi cũng đề nghị các doanh nghiệp cũng phải thay mới các xe, dự kiến là khoảng 600 xe.

Ông Minh cũng cho rằng, nếu muốn nâng năng lực VTHKCC bằng xe buýt từ 9,8% lên 20% không phải là câu chuyện đơn giản. Về mặt giải pháp là chúng ta phải thay xe, tập trung nâng cao chất lượng dịch vụ,  cải tạo hành lang, các nút giao thông, ứng dụng KHCN… Xây dựng đề án hợp lý hóa các phương tiện cá nhân. Sau đó mới đề xuất các lộ trình dành cho từng phương tiện như xe máy, xe buýt…Chúng ta không thể gom chung tất cả các vấn đề vào một đề án.  Ông Minh hy vọng trong tương lại xe buýt mỗi khi di chuyển trên đường phải đường người dân thương chứ không phải lắc đầu ngao ngán như bây giờ. Ông mong muốn sau khi nhận được những góp ý từ các chuyên gia, Sở GTVT và các bên liên quan sẽ ngồi lại chỉnh sửa đề án cho phù hợp và xóa bỏ những bất cập hiện hữu như bây giờ.