Siết chặt quản lý với những xe "hết đát", hết niên hạn sử dụng

Cả nước có gần 110 nghìn phương tiện đã hết niên hạn sử dụng, buộc phải tháo rời hoặc giải bản

Luật giao thông đường bộ của nước ta quy định, niên hạn sử dụng đối với ô tô chở hàng là không quá 25 năm; đối với ô tô chở người  từ 10 chỗ ngồi trở lên là không quá 20 năm và đối với ô tô chuyển đổi công năng từ các loại xe khác thành ô tô chở người không quá 17 năm. Việc quy định niên hạn sử dụng là cần thiết bởi điều này có liên quan trực tiếp đến chất lượng, tiêu chuẩn kỹ thuật của phương tiện trong quá trình tham gia giao thông trên đường, đảm bảo an toàn cho người lái xe và những người khác cùng tham gia giao thông.

Tuy nhiên, Thiếu tá Nguyễn Mạnh Hùng, Phó trưởng Phòng CSGT, Công an thành phố Hà Nội cho biết, trong thời gian qua, thông qua công tác tuần tra, kiểm soát, lực lượng chức năng đã phát hiện nhiều sai phạm liên quan đến hành vi sử dụng phương tiện hết niên hạn sử dụng. Để qua mặt CSGT, chủ phương tiện và lái xe thường chủ động né tránh, đi đường vòng để không bị phát hiện, xử lý và tịch thu xe. Bên cạnh đó, nhiều người còn sẵn sàng sử dụng công nghệ tinh vi để làm giả giấy tờ, gây khó cho công tác kiểm tra, phát hiện sai phạm.

Thiếu tá Nguyễn Mạnh Hùng cho biết: "Trong quá trình xử lý, chúng tôi cũng gặp một số khó khăn. Ví dụ như khi người điều khiển phương tiện chủ động né tránh các tổ tuần tra, kiểm soát giao thông trên đường thì chúng tôi không xử lý được ngay. Thứ hai là lực lượng CSGT trực tiếp trên đường thì chưa được trang bị các thiết bị tra cứu đối chiếu phương tiện, để có biện pháp xử lý kịp thời. Thứ ba là người ta làm giấy tờ giả bằng công nghệ tinh vi, nếu không phải cán bộ dày dạn kinh nghiệm thì bằng mắt thường cũng không thể phát hiện ra đó là giấy tờ giả".

Theo số liệu thống kê của Cục Đăng kiểm Việt Nam, tính đến 31/12/2014, cả nước có tổng số gần 110.000 phương tiện hết niên hạn sử dụng; trong đó có hơn 74.000 xe tải và hơn 35.000 xe chở người. Đến cuối năm nay, số lượng phương tiện hết niên hạn sẽ tăng thêm khoảng 21.000 xe. Để tìm hiểu rõ hơn về hiện trạng, nguyên nhân và biện pháp phối hợp của cơ quan chức năng để kiểm soát, xử lý đối với nhóm phương tiện này trong thời gian tới, chúng ta cùng đến với ý kiến của ông Nguyễn Hữu Trí - Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam.

PV: Thực tế cho thấy, tình trạng xe hết niên hạn sử dụng vẫn lưu thông trên đường còn diễn ra tại nhiều địa phương. Ông lý giải nguyên nhân vì sao và cách thức hoạt động chủ yếu của loại phương tiện này để qua mặt lực lượng chức năng ?

Ông Nguyễn Hữu Trí: Việc đưa những phương tiện hết niên hạn sử dụng ra lưu thông trên đường là vi phạm nghiêm trọng quy định của Luật giao thông đường bộ và Nghị định 95 của Chính phủ quy định các xe hết niên hạn sử dụng phải bị tháo bỏ, giải bản, không được phép lưu hành; chủ phương tiện phải nộp lại giấy chứng nhận đăng ký và kiểm định. Về nguyên nhân của tình trạng này thì thứ nhất là ý thức của người chủ phương tiện và lái xe là có vấn đề, phương tiện hết niên hạn không được sử dụng mà vẫn đưa ra sử dụng, đó là sự vi phạm pháp luật.

Việc thu hồi xe cũ rất khó khăn do người dân không tự giác và thường bán lại cho khách hàng vùng sâu, xa

Nguyên nhân thứ hai là sự phối hợp kiểm soát của các lực lượng chức năng, trong đó có cả cơ quan đăng kiểm, CSGT, thanh tra giao thông, phường, xã chưa được chặt nên vẫn còn một số lượng phương tiện hết niên hạn nhưng vẫn được đem ra sử dụng. Những phương tiện này thường hoạt động ở vùng sâu, vùng xa, xa cơ quan chức năng, trạm kiểm soát, hoặc chỉ hoạt động trong địa phương hẹp  nơi người ta sinh sống ở đấy, ngoài vấn đề Luật còn có những vấn đề về tình cảm, như cái lệ cho nên chủ xe vẫn tranh thủ những việc đó để hoạt động. Chúng tôi đã đi khảo sát ở Thanh Hóa, Gia Lai thì thấy rằng vùng miền Trung Thanh Hóa, ở Gia Lai ở dọc hai bên đường Hồ Chí Minh, ở những vùng bản thì vẫn phát hiện ra những xe hết niên hạn sử dụng, trong đó có cả những xe chở người 16-20 chỗ, chủ xe sử dụng phương tiện đó để vận chuyển học sinh, sinh viên lưu thông trên các xã.

PV: Thời gian qua, nhiều vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng có liên quan đến xe hết niên hạn đã xảy ra. Vậy các cơ quan quản lý nhà nước, cụ thể là các sở, ngành địa phương và cơ quan Đăng kiểm có trách nhiệm và biện pháp xử lý ra sao đối với tình trạng này?

Ông Nguyễn Hữu Trí: Thực hiện chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ GTVT, Cục Đăng kiểm Việt Nam có trách nhiệm rất lớn trong quản lý xe hết niên hạn sử dụng. Các biện pháp cục đã triển khai là lập danh sách xe hết niên hạn sử dụng gửi Cục CSGT và các báo để có thể tra cứu phương tiện còn hay hết niên hạn sử dụng. Ngoài ra, chỉ đạo các Trung tâm đăng kiểm gửi danh sách cho các Sở GTVT, Phòng CSGT và cơ quan thanh tra Giao thông để có biện pháp phối hợp kiểm tra.

Đối với xe sắp hết niên hạn sử dụng thì khi kiểm định kỳ cuối chỉ được cấp thời gian kiểm định đến hết niên hạn sử dụng chứ không cấp thêm. Ngoài ra cũng khuyến cáo lái xe khi hết niên hạn sử dụng thì phải gửi lại giấy đăng ký cho cơ quan công án. Ngoài ra, Cục Đăng kiểm Việt Nam cũng ký với Cục CSGT đường sắt đường bộ một kế hoạch phối hợp chỉ đạo kiểm tra. Trong đó hai Cục có chỉ đạo các lực lượng phối hợp tuần tra, kiểm tra trên đường nhằm phát hiện các xe hết niên hạn sử dụng và cả các xe vi phạm về tiêu chuẩn an toàn quy định hay còn niên hạn nhưng bỏ kiểm định thì sau khi phát hiện cũng xử lý để ngăn chặn các lỗi sai của chủ phương tiện khi hoạt động trên đường.

PV: Cảm ơn ông.

Bên cạnh những biện pháp được lãnh đạo Cục Đăng kiểm Việt Nam đưa ra, lực lượng CSGT và một số chuyên gia trong lĩnh vực giao thông vận tải cho rằng, để giải quyết căn bản vấn đề, ngăn chặn tình trạng cố tình đưa phương tiện hết niên hạn sử dụng vào hoạt động, chính quyền cơ sở, trong đó đặc biệt là cấp phường, xã cần có sự vào cuộc trực tiếp và chặt chẽ hơn nữa. Theo đó, căn cứ vào danh sách phương tiện và địa chỉ chủ sở hữu do  Cục CSGT và Bộ GTVT cung cấp, lực lượng chức năng của địa phương cần có biện pháp quản lý, kiểm tra, rà soát trên địa bàn để kịp thời phát hiện phương tiện vi phạm, tiến hành thu lại đăng ký, biển số xe, cung cấp cho lực lượng CSGT để xử lý theo quy định của pháp luật. Có như vậy, chúng ta mới quản lý chặt chẽ được niên hạn sử dụng của phương tiện, hạn chế tối đa các nguy cơ và tai nạn giao thông đáng tiếc có thể xảy ra.