Sông Lục Nam bị bức tử: Chính quyền vô can, khoáng sản "chảy máu"

HTX Yên Định hút cát, sỏi một cách vô tội vạ

Sức nặng từ tấm “bùa hộ mệnh” 

Có được tấm giấy phép thác khoáng sản trên sông Lục Nam đoạn qua xã Tuấn Đạo và Yên Định (huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang) làm “bùa hộ mệnh”, thời gian gần đây, HTX Yên Định nghiễm nhiên đưa tàu cuốc, tàu hút cát cỡ lớn tập kết về dòng sông này đào, hút khoáng sản 24/24h.

Theo đó, năm 2014, UBND tỉnh Bắc Giang quyết định cho phép HTX Yên Định được khai thác cát, sỏi lòng sông Lục Nam tại khu vực bãi Đồng Hả, Thác Nghẽo và bãi Hai Sông thuộc địa phận xã Tuấn Đạo và Yên Định với tổng diện tích 7,4 ha, trữ lượng gần 117 nghìn m3; công suất khai thác 20 nghìn m3/năm; thời hạn khai thác là 6 năm kể từ ngày ra quyết định.

Trong giấy phép nêu rõ, trong quá trình khai thác khoáng sản, HTX Yên Định phải chấp hành tuyệt đối các điều kiện bắt buộc như: Khai thác đúng theo thiết kế mỏ, chấp hành Pháp luật về môi trường, các giải pháp đảm bảo an toàn và vệ sinh lao động, khai thác theo khung giờ quy định. Tuy nhiên, sau 2 năm đi vào khai thác, đơn vị này đã bộc lộ nhiều sai phạm, ảnh hưởng nghiêm trọng tới vấn đề môi trường và cuộc sống của người dân địa phương.

Qua ghi nhận thực tế cho thấy, trên khúc sông Lục Nam, đoạn chảy qua xã Tuấn Đạo và Yên Định bị thả phanh đào bới cát, sỏi. Không biết có bao nhiêu nghìn khối cát được đơn vị này múc lên mang đi bán. Chỉ có điều chính quyền địa phương được giao quản lý trực tiếp khúc sông về mặt địa giới một mực “chắc mẩm” HTX này khai thác chuẩn chỉ.

Đất, đá được và chất thải được chất thành núi trên sông Lục Nam

Trao đổi với PV, ông Nguyễn Văn Tuyến, Phó GĐ Sở TN&MT Bắc Giang thừa nhận: thông tin Tạp chí GTVT phản ánh về tình trạng khai thác cát kiểu tận thu diễn ra trên địa bàn huyện Sơn Động là có căn cứ.

Phân tích về điều này, ông Tuyến bức xúc nói: “Nhìn những bãi rác thải, đất, đá chất thành núi nằm trên sông Lục Nam thế kia là không ổn. Bởi theo quy định của Luật Khoáng sản, trong quá trình khai thác cát, sỏi, đơn vị được cấp phép tuyệt đối không được để ảnh hướng tới dòng chảy và không được khai thác gần bờ gây sạt lở diện tích đất canh tác, sản xuất của người dân. Trường hợp nếu gây hậu quả thì các cơ quan chức năng phải lập biên bản và xử lý.

Liên quan tới vấn đề người dân địa phương “tố” HTX Yên Định khai thác cát kiểu tận thu, sai giờ được cấp phép, ông Tuyến thông tin: Nếu đúng như thông người dân phản ánh thì hành động này được coi là trái phép, ăn cắp tài sản quốc gia.  Theo quy định thì khung giờ được phép khai thác cát, sỏi trên sông Lục Nam được “niêm yết” từ 6 giờ sáng và kết thúc lúc 19 giờ hàng ngày.

Đại công trường khai thác cát, sỏi của HTX Yên Định ngay chân cầu Ngầm Chè

Tỏ ra bất lực trước tình trạng khai thác khoáng sản kiểu bát nháo đang diễn ra tại huyện Sơn Động, ông Tuyến nêu quan điểm: lợi dụng việc buông lỏng quản lý của chính quyền địa phương nên các đơn vị khai thác cát, sỏi trên địa bàn huyện Sơn Động thừa cơ làm liều. Sở TNMT là đơn vị quản lý ngành, cách địa bàn khai thác khoáng sản hàng trăm cây số nên rất khó trong việc kiểm tra, xử lý.

“Hôm qua nó làm đêm, nhưng hôm nay mình mới lên thì nó lại cãi. Nếu muốn bắt  quả tang thì phải có người phục. Thực sự không có người để làm việc này. Năm 2014, Sở thấy rằng cứ để khai thác kiểu tự phát thì rất khó quản lý, nên đành lòng đưa các đối tượng này vào một tổ chức, cấp phép cho họ hoạt động để đảm bảo công ăn việc làm cho người dân và đảm bảo thu được nguồn thuế, phí cho Nhà nước…”, ông Tuyến cho biết.

Cũng theo ông Tuyến, tình trạng khai thác khoáng sản kiểu tận thu trên sông Lục Nam đã tồn tại từ lâu, tuy nhiên tới nay chưa được giải quyết triệt để. Để xảy tình trạng này lỗi là do sự quản lý lỏng lẻo, tắc trách của chính quyền địa phương từ cấp xã tới cấp huyện.

 “Những năm trước đó, tôi có nghe tin Chủ tịch xã và Bí thư xã Yên Định tổ chức đi khai thác cát lậu, thế nhưng khi chúng tôi phản ánh thì họ không nhận. Nói thật, tôi cũng dự đoán lãnh đạo xã cũng có tham gia vào việc khai thác cát lậu, nhưng thực hư thế nào thì không dám khẳng định …”, ông Tuyến nói.

Hàng đoàn xe có dấu hiệu quá tải vô tư cày nát đường sá, cầu cống dưới sự bất lực của chính quyền địa phương xã Yên Định và huyện Sơn Động

Đá bóng trách nhiệm

Trái ngược với những thông tin do ông Tuyến cung cấp, Ông Nguyễn Quang Thanh, Phó trưởng Phòng TNMT huyện Sơn Động lại một mực khẳng định: “Sau gần 2 năm đi vào khai thác, HTX Yên Định chưa có bất kỳ vi phạm nào”.

Giải trình về việc PV phát hiện hàng trăm bãi rác thải nằm ngổn ngang trong công trường khai thác khoáng sản của HTX Yên Định, gây cản trở dòng chảy, ông Thanh cho rằng: “do khai thác chưa hết trữ lượng nên chưa vội hoàn nguyên”.

“Việc phát hiện HTX Yên Đinh khai thác trộm về đêm, chúng tôi đã yêu cầu đồng chí Chủ nhiệm HTX làm rõ trách nhiệm đối với những người có liên quan, đồng thời phải dừng ngay việc khai thác cát, sỏi trái quy định, chờ xử lý”, ông Thanh cho biết.

Hút cát ngay tại chân cầu Ngầm Chè, một công trình hiện xuống cấp nghiêm trọng

Được biết, ngay sau khi nhận được thông tin phản ánh từ Tạp chí GTVT, ông Nguyễn Văn Ước, Phó Chủ tịch huyện Sơn Động đã chỉ đạo các phòng, ban chức năng của huyện xác minh thông tin, xử lý triệt để tình trạng khai thác khoáng sản kiểu tận thu trên địa bàn hai xã Yên Định và Tuấn Đạo.

Theo như lời truyền đạt của ông Thanh, sau khi nhận được thông tin phản ánh, Phòng TNMT huyện đã có sự chấn chỉnh kịp thời trước tình trạng khai thác sai quy định của HTX Yên Định. Đồng thời, yêu cầu HTX Yên Định phải tuân thủ nghiêm các quy định về khai thác khoáng sản, cũng như đảm bảo đúng theo thiết kế mỏ, đề án bảo vệ môi trường và đánh giá tác động môi trường được UBND tỉnh Bắc Giang phê duyệt.

Tạp chí GTVT tiếp tục thông tin về vụ việc này.