Tai nạn chết người của Uber có ý nghĩa gì trong ngành xe tự lái?

ảnh minh họa

Theo MIT Tech Review, chi tiết vụ tai nạn tại Arizona không được công bố rộng rãi ngoài một thông báo của phòng cảnh sát địa phương. Họ cho biết rằng một người phụ nữ đã bị đâm bởi một chiếc xe Uber đang ở chế độ tự lái sau khi người này dắt xe đạp băng sang đường. Uber nói rằng họ đang hợp tác với cảnh sát để làm rõ vụ việc và tạm thời đình chỉ việc thử nghiệm xe tự lái của công ty này tại Phoenix, Pittsburgh, San Francisco và Toronto.

Đây là lần đầu tiên xe tự lái là "thủ phạm" trực tiếp gây tai nạn chết người, và đã có rất nhiều những câu hỏi về tốc độ phát triển của công nghệ xe tự lái được đặt ra nhân sự kiện này. Bên cạnh Uber, còn có hàng tá công ty khác bao gồm cả những nhà sản xuất ô tô và những công ty starup đang vội vã thử nghiệm thực tế các phương tiện tự lái. Những nỗ lực này cũng được các chính phủ địa phương hoan nghênh bởi công nghệ này mang lại nhiều triển vọng và khi thử nghiệm, trên xe luôn có tài xế dự phòng để xử lý những trường hợp xấu nhất. Vụ việc đau lòng tại Tempe cũng vậy.

Việc công nghệ xe tự lái sẽ cứu sống hàng triệu người mỗi năm khỏi tai nạn giao thông là điều không phải bàn cãi, nhưng liệu chúng ta có đang triển khai chúng quá sớm hay không?

Vào thời điểm mà chúng ta đang rất tự tin rằng công nghệ này đã đủ "chín" để đưa vào thực tế, vụ tai nạn này đã chứng minh điều ngược lại. Nghiên cứu viên về xe tự lái tại MIT, Bryan Reimer, cho rằng: "Trước khi chúng ta hiểu và có những thử nghiệm sâu hơn về các hệ thống này, chúng ta phải dành thời gian để nghiên cứu sự tiến hóa của công nghệ đã".

Ryan Calo, người đang nghiên cứu về ý nghĩa pháp lý cho xe tự lái tại đại học Washington, cho rằng vụ tai nạn này không thể là một tiền lệ pháp lý. Ngay cả khi nạn nhân (theo thông tin từ phía cảnh sát bang Arizona) cũng có một phần lỗi trong vụ tai nạn, công ty sẽ vẫn phải chịu các trách nhiệm liên quan để điều này không tái diễn trong tương lai.

Calo cũng cảnh báo các công ty đã và đang phát triển công nghệ xe tự lái nên cân nhắc thật kỹ về những tác động tiềm ẩn của hệ thống của họ lên cuộc sống con người, đồng thời những yếu tố pháp lý và đạo đức cũng không được bỏ qua.

Các vấn đề về đạo đức xoay quanh xe tự lái, đặc biệt là ví dụ kinh điển "trolley problem" (khi xe tự lái phải lựa chọn hy sinh ai khi tai nạn xảy ra) đang làm chúng ta hiểu sai về vấn đề. Calo nói thêm: "Tôi không nghĩ rằng bài toán xe điện đang tỏ ra hữu dụng. Các cảm biến có thể không nhận ra cô hoặc thuật toán được áp dụng trên chiếc xe hoàn toàn không hiểu được nó đang nhìn thấy gì".

Giáo sư Sabbarao Kambhampati thuộc chuyên ngành AI tại đại học bang Arizona cho biết vụ tai nạn liên quan tới xe tự lái Uber sẽ khiến chúng ta băn khoăn về khả năng của người giám sát an toàn trên xe, đặc biệt là sau nhiều giờ thử nghiệm liên tục. Bài nghiên cứu thực hiện bởi Reimer và những nhà nghiên cứu khác cũng đã nhấn mạnh điều này. Ngoài ra, việc thiết lập giao tiếp giữa xe tự lái và người đi đường là một thách thức rất lớn.

Vụ tai nạn này xảy ra trong thời điểm mà công nghệ tự lái đang có những bước tiến vượt bậc và các giới hạn pháp lý dần được nới lỏng. Waymo, công ty con của Alphabet tách khỏi Google từ năm 2016 cũng đã công bố rằng họ đã loại bỏ người giám sát an toàn trên những chiếc xe của mình và sẽ khởi động dịch vụ taxi tự lái trong năm nay.

Cũng chỉ vài ngày trước, Uber, Waymo và các công ty khác đã kêu gọi Quốc hội Mỹ thông qua bộ luật mới để mở đường cho xe hơi tự lái tại quốc gia này. Vụ tai nạn, chắc chắn, sẽ khiến Chính phủ Mỹ phải cân nhắc thật kỹ lưỡng, vì suy cho cùng thì họ cũng là quốc gia tiên phong trong lĩnh vực này.

Đây không phải là vụ tai nạn duy nhất mà xe tự lái gây ra. Vào tháng 5/2016, một chiếc xe thuộc mẫu xe Tesla Model S đã đâm vào một chiếc xe tải khi nó đang trong chế độ tự lái. Hậu quả là người giám sát hệ thống đang ngồi trong chiếc Tesla tử vong. Các điều tra viên liên bang đã phát hiện ra rằng công nghệ tự lái trên chiếc Tesla chính là một trong những nguyên nhân gây ra vụ tai nạn, nhưng dường như họ vẫn chưa có ý định tung ra các quy định chặt chẽ hơn, hay thậm chí là tạm dừng việc thử nghiệm.

Và hơn hết, ngay cả khi những tai nạn đã xảy ra, công chúng dường như vẫn rất tin tưởng vào công nghệ xe tự lái. Ông Kambhampati nhận định: "Tôi không chắc rằng sự việc này sẽ tạo ra một làn sóng lo lắng hay những phản ứng dữ dội trong công chúng. Bởi vì, thành thực mà nói, tôi cũng đã nghĩ rằng sau vụ tai nạn của xe Tesla đáng nhẽ ra sẽ phải có nhiều phản ứng dữ dội hơn xảy đến".