Tây Nguyên: Nhiều thực phẩm, rau xanh được “tắm” hóa chất

Công an Gia Lai kiểm tra, xử phạt 20 triệu đồng cơ sở nhúng sầu riêng bằng hóa chất ở Pleiku

Trong thời gian gần đây, ngành chức năng đã kịp thời phát hiện và xử phạt nhiều cơ sở kinh doanh mặt hàng thực phẩm, sử dụng hóa chất không rõ nguồn gốc để tẩm và bảo quản.

Cụ thể, vào thời điểm tháng 9 và 10, lực lượng CS Kinh tế - Công an tỉnh Gia Lai phát hiện và xử phạt cơ sở của ông Nguyễn Đức Trọng ở TP Pleiku 20 triệu đồng với hành vi sử dụng hóa chất không rõ nguồn gốc làm chín sầu riêng; phát hiện 2 cơ sở sử dụng hóa chất không rõ nguồn gốc để hấp cá… Đó là chưa kể đến việc nhiều cơ sở giết mổ sử dụng các hóa chất không rõ nguồn gốc để nhuộm vàng cho gà đã từng được báo chí phản ánh.

Theo báo cáo của ngành chức năng, vào các năm 2016 và 2017, Chi cục Quản lý chất lượng Nông lâm sản và thủy sản Gia Lai đã lấy mẫu để giám sát dư lượng hóa chất trên nông sản thực phẩm.

Kết quả, đối với rau, năm 2016, có 6/95 mẫu vượt quá giới hạn tối đa cho phép về thuốc bảo vệ thực vật theo quyết định 46/2007/QĐ-BYT về việc ban hành quy định giới hạn tối đa ô nhiễm sinh học và hóa học trong thực phẩm. Các mẫu có tồn dư thuốc bảo vệ thực vật rơi vào các loại dưa leo, mướp đắng (khổ qua), rau muống, rau cải. Việc này được đánh giá do sử dụng thuốc bảo vệ thực vật không đảm bảo thời gian cách ly.

Còn năm 2017, có 3/246 mẫu rau phân tích vượt quá giới hạn tối đa cho phép về thuốc bảo vệ thực vật theo Thông tư 40-2016/TT-BYT quy định về giới hạn tối đa dư lượng thuốc bảo vệ thực vật trong thực phẩm.

Đối với măng, năm 2016, đợt 1 phát hiện 4/8 mẫu măng tươi phát hiện có chất Auramin O (còn gọi vàng O,không được sử dụng trong chế biến thực phẩm). Năm 2017, đợt 1 thì có 1/17 mẫu măng tươi phát hiện chất vàng O.

Công an Gia Lai phát hiện cơ sở ở TP Pleiku sử dụng hóa chất không rõ nguồn gốc để hấp cá

Đối với thịt lợn, năm 2017, có 1/60 mẫu phát hiện dư lượng kháng sinh Sulfadimidin vượt quá giới hạn cho phép theo quy định tại Thông tư 24/2013/TT-BYT quy định mức giới hạn tối đa dư lượng thuốc thú y trong thực phẩm. Nguyên nhân là chưa đảm bảo thời gian cách ly từ khi sử dụng thuốc lần cuối trước khi xuất bán. Còn với giò chả, kiểm tra năm 2017 thì có 17/32 mẫu phát hiện hàn the. Đây là hoá chất không nằm trong danh mục phụ gia được phép sử dụng trong thực phẩm.

Vẫn còn quá nhiều người dân sử dụng hóa chất trong trong rau xanh

Chiều ngày 15-10, chúng tôi đến xã An Phú (TP Pleiku, tỉnh Gia Lai), một trong những vựa rau lớn và được một số nông dân chia sẻ “bí kíp” trồng rau. Ông Ph. nói chắc nịch: “Bữa nay làm gì cũng thuốc hết”.

Ông Ph. dẫn chứng, như vườn ngò 800m2 của ông mới gieo 4 ngày, dự tính lúc trồng đến thu hoạch (khoảng 1 tháng) thì sẽ bơm 2-3 lần. Vườn đậu cô ve 1.200m2 mới trồng 10 ngày, hiện bơm thuốc sâu 1 lần, ước tính hết vụ sẽ ngốn 500.000- 700.000 đồng tiền mua thuốc sâu, thuốc bệnh, kích thích. Còn vườn mồng tơi 1.200m2 trồng 2 tháng, đang thu hoạch, hiện bơm 5 lần, có lúc cắt nhánh xong thì bơm thuốc kích thích để ra nhánh khác.

Vườn khổ qua của ông Tr. bơm thuốc không đúng đối tượng, không đúng thời gian cách ly

Ông Ph. nói thêm: “Nay không có rau sạch đâu. Toàn bơm thuốc hết, không bơm thì hư. Nếu bơm mà cách ly 2-3 ngày thì quả lớn không bán được, chỉ cách ly 1 hôm thôi”. Cạnh vườn trồng ngò của ông Ph. là vườn khổ qua rộng 2.000m2 trồng 2 tháng nay và đang cho thu hoạch của gia đình ông Tr. (xã An Phú). Ông Tr. bật mí: Khổ qua bơm thuốc hôm qua (tức ngày 14-10) với các loại trị nấm, sâu, dưỡng trái.  Hôm nay cách ly, mai hái bán.

Sau khi bơm thuốc 1 ngày, ông Tr. hái khổ qua bán

Theo ông Tr., khổ qua “ăn thuốc” rất dữ. Vườn của ông đã bơm 8 lần với tổng khoảng 3,2 triệu đồng tiền thuốc. Sáng ngày 16-10, quay lại  vườn thì vợ chồng ông Tr. đang cặm cụi hái bán. Chất màu trắng bám vào lá và quả. Ông Tr. xác nhận màu trắng đó là màu thuốc còn dính khi bơm vào 2 hôm trước.

Sáng ngày 22-10, chúng tôi lại đến vườn khổ qua này thì cũng thấy vợ chồng ông Tr. thu hái. Ông Tr. tiết lộ, vào chiều ngày 16-10, khi hái xong, ông tiếp tục bơm các loại thuốc trị sâu, thuốc rầy, dưỡng lá… với tổng tiền thuốc khoảng 900.000 đồng. Tức lúc bơm thuốc vào ngày 16 đến ngày 21-10, gia đình đã hái bán 2 lần, nếu tính lần đang hái vào ngày 22-10 là 3. Về thời gian cách ly thuốc bơm, ông Tr. nói chỉ cần 1 ngày là hái được.

Các loại thuốc ông Tr. bơm cho khổ qua nhưng trên bao bì không ghi sử dụng cho loại này

Ông Tr. chỉ vào đống bao bì đựng thuốc nằm một góc vườn và bảo đó là thuốc vừa bơm cho khổ qua vào ngày 16-10. Trong đó có 2 loại là Topan và Insuran nhưng bao bì lại không ghi sử dụng cho khổ qua. Cụ thể, Topan là thuốc trừ nấm bệnh, có công dụng phòng trừ bệnh vàng lá hại lúa, thối trái trên nhãn; bệnh đốm lá trên dưa hấu, đậu phụng, dưa leo, phấn trắng trên nho. Thời gian cách ly 5-14 ngày. Insuran là thuốc trị bệnh nội hấp, có công dụng phòng trừ các bệnh chết nhanh hại tiêu; mốc sương hại cà chua; giả sương mai hại dưa chuột; sọc lá hại bắp và bệnh phấn trắng hại nho. Thời gian cách ly 5-7 ngày.

Thắc mắc trên bao bì không thấy ghi dùng cho khổ qua mà sao dùng, ông Tr. đáp: “Không nói mà mình sử dụng được hết”.  Riêng câu hỏi bao bì nêu cách ly 5-14 ngày mà sao chỉ cách ly 1 ngày rồi hái, ông Tr. phân bua: “Kệ… Để lâu thì quả dài sao bán”. 

Trước vấn nạn sử dụng hóa chất tràn lan trong sản xuất rau xanh trên địa bàn, Tiến sĩ Trương Hồng, Quyền Viện trưởng Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên trăn trở, để ngăn chặn sử dụng hóa chất không rõ nguồn gốc, chất cấm trong sản xuất thực phẩm thì cần nâng cao nhận thức cho người sản xuất hiểu tác hại sẽ ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng, giống nòi để cho họ sản xuất có trách nhiệm hơn. Cái chính là cần tăng cường giám sát về quản lý nhà nước. Muốn vậy, cán bộ được giao làm nhiệm vụ thanh tra phải công tâm, có trách nhiệm, làm nghiêm minh, không vì lợi ích mà phạt qua loa, phạt cho có hay thậm chí lơ đi sai phạm… 

Ông Nguyễn Văn Đang, Chi cục trưởng Chi cục Vệ sinh an toàn thực phẩm Gia Lai, cảnh báo: Nếu sử dụng phụ gia, hóa chất nằm ngoài danh mục cho phép hoặc dùng dư lượng vượt mức thì sẽ ảnh hưởng sức khỏe người tiêu dùng. Trước hết ảnh hưởng về các hệ thống tiêu hóa, lâu dài ảnh hưởng các bộ phận gan thận, tim mạch, thần kinh...

Liên quan vấn đề ông Lê Huy Toàn, Chi cục Trưởng Chi cục quản lý chất lượng Nông lâm sản và thủy sản Gia Lai, để ngăn chặn sử dụng hóa chất không rõ nguồn gốc trong sản xuất vi phạm an toàn thực phẩm, đơn vị thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật chuyên ngành về thanh tra, kiểm tra. Cũng theo ông Toàn, việc quản lý các hộ gia đình sản xuất rau củ quả rất khó và nan giải. Lý do là số lượng hộ lên đến hàng nghìn, sản xuất nhỏ, các cấp, các ngành khó thống kê, kiểm soát hết được.