Chỉ định thầu cao tốc Bắc- Nam thế nào?- Bài 3: “Cú hích” cơ chế

Chia gói thầu quy mô lớn, quy tụ sức mạnh

Đến thời điểm này, việc phân chia quy mô gói thầu và các tiêu chí để lựa chọn nhà thầu theo hình thức chỉ định vẫn chưa được cơ quan chức năng công bố nhưng thời gian qua đã có không ít doanh nghiệp làm văn bản gửi Chính phủ, các bộ, ngành liên quan để... "xí chỗ". Điển hình, doanh nghiệp tư nhân Xuân Trường đề xuất được chỉ định cho thi công đoạn cao tốc Hàm Nghi - Vũng Áng, Tập đoàn Trường Thịnh xin được chỉ định tham gia thi công đoạn Vạn Ninh - Cam Lộ.

Bên cạnh đó, các nhà thầu khác cũng xin chỉ định thầu để thi công cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 như: Trung Nam, Him Lam, Sơn Hải... Ngay cả một doanh nghiệp quân đội là Công ty Xây dựng 384 thuộc Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn cũng vừa phát văn bản gửi Bộ GTVT và Ban QLDA đường Hồ Chí Minh xin chỉ định dự án cao tốc Bắc - Nam đoạn Vạn Ninh - Cam Lộ.

Đề cập đến việc phân chia quy mô các gói thầu cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 trong thời gian tới, PGS.TS. Trần Chủng - Chủ tịch Hiệp hội Các nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam (VARSI), nguyên Cục trưởng Cục Giám định Nhà nước về chất lượng công trình xây dựng (Bộ Xây dựng) nói: "Các dự án thành phần thuộc cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 triển khai đồng loạt, cho nên các nhà thầu Việt Nam muốn trưởng thành cũng cần thông qua các dự án lớn để có cơ hội đầu tư nguồn lực, đầu tư trang thiết bị".

"Rõ ràng, các gói thầu nhỏ, lặt vặt thì nhà thầu sẽ không có cơ hội đầu tư. Tôi ủng hộ chủ trương của Chính phủ trong việc chia thành các gói thầu lớn thuộc dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2. Nếu là gói thầu độc lập thì nhà thầu có thể đầu tư các loại máy móc, thiết bị làm đường, dây chuyền công nghệ tiên tiến để đạt được chất lượng tốt, đồng thời cũng là cơ hội phát triển để tiếp tục làm các công trình khác trong tương lai. Ngược lại, các gói thầu nhỏ lẻ, nhà thầu cũng chỉ huy động nguồn lực nhỏ, đủ để đáp ứng quy mô nhỏ", ông Chủng bày tỏ.

"Vừa rồi, trên cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 1, không ít ý kiến bàn luận về việc khen thưởng những nhà thầu hoàn thành sớm, vượt tiến độ nhưng bất cập ở chỗ, nhà thầu làm gói thầu ở giữa hoàn thành trước, còn những gói thầu ở hai đầu do nhà thầu khác làm chậm thì việc hoàn thành gói thầu xong sớm cũng chẳng có ý nghĩa gì, bởi cả tuyến vẫn chưa thông", ông Chủng dẫn chứng.

Theo ông Chủng, bên cạnh các gói thầu lớn theo hình thức độc lập, dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 có thể áp dụng loại hình tổng thầu. Theo đó, gói thầu lớn sẽ do một tổng thầu đảm trách, quy tụ nhiều nhà thầu cùng phân chia công việc theo năng lực chuyên môn, khai thác được nguồn lực của từng đơn vị tham gia gói thầu về con người, thiết bị... "Khi áp dụng hình thức tổng thầu sẽ khai thác được nguồn lực của các nhà thầu có năng lực, triển khai với sự cắt giảm rất đáng kể khối lượng công việc của các chủ đầu tư, ban QLDA", ông Chủng cho hay.

Đề cập đến vấn đề này, Đại tá Nguyễn Hữu Ngọc - Tư lệnh Binh đoàn 12, Tổng Giám đốc Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn chia sẻ, 12 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 nên chia thành 12 gói thầu và giao cho các nhà thầu lớn, có năng lực, kinh nghiệm, tiềm lực tài chính, nguồn lực con người đứng đầu chịu trách nhiệm.

Sớm khắc phục bất cập đơn giá, định mức

Cũng theo Đại tá Nguyễn Hữu Ngọc, điều quan trọng của các dự án giao thông hiện nay, trong đó có cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 là việc cơ quan chức năng cần sớm điều chỉnh đơn giá, định mức cho đường cao tốc để phù hợp với tình hình thực tiễn. Nếu được như vậy, tiến độ, chất lượng của các dự án sẽ được đảm bảo, kể cả khi chỉ định thầu giảm 5% dự toán thì nhà thầu vẫn có thể làm tốt.

Ngoài ra, Tư lệnh Binh đoàn 12 cho rằng, trước khi triển khai cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2, các cơ quan có liên quan cần rút kinh nghiệm từ những tồn tại, bất cập của dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 1, các mỏ vật liệu cần giao cho nhà thầu được chỉ định và chỉ nên để một nhà thầu đảm nhiệm thi công một gói thầu nhằm đảm bảo tiến độ và chất lượng công trình.

Đồng quan điểm, Thượng tá Nguyễn Đăng Thuận - Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty 36 cũng cho rằng, trong số những doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực xây dựng công trình giao thông hiện nay, các doanh nghiệp quân đội có nhiều ưu việt.

"Điều dễ nhận thấy nhất là kỷ luật của các đơn vị quân đội, tính thống nhất cao, những vấn đề tiêu cực hiếm khi xảy ra. Đặc biệt, khi tham gia vào bất cứ dự án nào, dù có khó khăn đến mấy thì cũng không bao giờ có tình trạng doanh nghiệp quân đội "chạy làng", "bỏ của chạy lấy người". Đấy là điểm khác biệt giữa doanh nghiệp quân đội với doanh nghiệp tư nhân", ông Thuận chia sẻ.

Ông Thuận cũng cho rằng, khi triển khai xây dựng cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2, cơ quan chức năng cần thiết phải có những thay đổi so với dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 1, đặc biệt là cần phải phân chia dự án thành các gói thầu quy mô lớn và giao cho một nhà thầu lớn có đủ kinh nghiệm, năng lực đảm nhiệm thi công.

Theo ông Thuận, điều này sẽ rất tốt cho công tác quản lý và tính đồng bộ, ổn định chất lượng của công trình. Bởi, trong công tác quản lý, càng ít nhà thầu làm thì càng ít đầu mối, từ đó sẽ dễ dàng quản lý hơn.

Hơn nữa, về mặt chất lượng, các nhà thầu lớn sở hữu máy móc, thiết bị, công nghệ hiện đại cùng với tay nghề, kinh nghiệm cao, quy cách tổ chức, quản lý tốt hơn sẽ giúp đảm bảo chất lượng tốt hơn.

"Chẳng hạn, trong quá trình khai thác vận hành tuyến đường xảy ra tình trạng lún, nứt sẽ rất khó xác định lỗi sai của đơn vị thi công mặt đường hay đơn vị đắp nền đường. Nhà thầu làm mặt đường thì đổ lỗi cho đơn vị làm nền đường và ngược lại. Nhưng khi đã giao cho một nhà thầu làm toàn bộ gói thầu, nếu có vấn đề gì về chất lượng công trình, nhà thầu đó sẽ phải chịu toàn bộ trách nhiệm", Đại tá Nguyễn Đăng Thuận nói.

Mời đón đọc kỳ tới: Chỉ định thầu cao tốc Bắc- Nam thế nào?- Bài 4: Quy trình bài bản, thủ tục chặt chẽ