Nghiên cứu mức dòng bão hòa và hệ số điều chỉnh mức dòng bão hòa tại nút giao thông điều khiển bằng tín hiệu trong điều kiện dòng xe hỗn hợp

Tác giả: ThS. HOÀNG VĂN TRƯỜNG
             Trường Đại học Thủy lợi
             TS. CHU TIẾN DŨNG
             PGS. TS. ĐỖ QUỐC CƯỜNG
             Trường Đại học Giao thông vận tải

Bề rộng đường Phạm Ngọc Thạch

Nút giao thông là nơi thường xuyên xảy ra UTGT và TNGT do sự xung đột giữa các dòng xe. Trong đô thị, nút giao thông điều khiển bằng đèn tín hiệu được sử dụng rộng rãi do giảm thiểu xung đột giữa các dòng xe và góp phần nâng cao ATGT và hạn chế tình trạng UTGT. Với nút giao thông điều khiển bằng đèn tín hiệu, các tham số điều khiển đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc đảm bảo khả năng thông qua của nút cũng như ảnh hưởng đến tâm lý của người lái xe. Tại các nước phát triển, các tham số tính toán được dựa trên cơ sở dòng xe thuần ô tô. Tại Việt Nam, để tính toán các tham số điều khiển cho nút đèn tín hiệu, chúng ta vẫn áp dụng công thức của các nước phát triển bằng cách chuyển đổi các loại phương tiện khác nhau về một loại phương tiện thuần nhất (xe con). Tuy nhiên, điều này không phản ánh đúng bản chất của dòng giao thông vì trạng thái dòng giao thông tại nút là không thuần nhất. Chính vì thế, cần phải có những nghiên cứu để có những tham số điều khiển phù hợp cho dòng giao thông hỗn hợp nhằm giảm thiểu ùn tắc và TNGT.

Tại các nước đang phát triển, đã có một số nghiên cứu như nghiên cứu của Chu Công Minh và cộng sự (2010) về thời gian chờ của dòng hỗn hợp, trong đó có nêu các xác mức dòng bão hòa bằng cách quy đổi các loại xe khác nhau ra xe con. Nghiên cứu của Arpita Saha và cộng sự (2017) về thời gian chờ tại nút giao thông của dòng hỗn hợp, trong đó mức dòng bão hòa xác định là lượng xe vượt qua vạch dừng trong thời gian đèn xanh hữu hiệu. Đỗ Quốc Cường (2012) và (2019) nghiên cứu về mức dòng bão hòa hỗn hợp và phát triển phương pháp tính toán thời gian tín hiệu trong điều kiện hỗn hợp, trong đó mức dòng bão hòa hỗn hợp xác định thông qua tỷ lệ phần trăm xe máy. Tuy nhiên, dòng bão hòa hỗn hợp và hệ số điều chỉnh dòng bão hòa ứng với tỷ lệ phần trăm xe máy chỉ đề cập ở mức độ lý thuyết, chưa đề cập đến dòng bão hòa hỗn hợp thực tế và giá trị điều chỉnh dòng bão hòa chính xác ứng với từng tỷ lệ phần trăm xe máy mà chỉ đề cập đến khoảng giá trị.

Để khắc phục những tồn tại nêu trên, bài báo này nhằm phát triển mô hình quan hệ giữa mức dòng bão hòa và tỷ lệ phần trăm xe máy tại nút thông qua số liệu được thu thập tại các nút giao thông điều khiển bằng đèn tín hiệu ở Hà Nội. Từ đó, việc tính toán thời gian chu kỳ và thời gian đèn xanh được xác định một cách chính xác và phù hợp với thực tiễn hơn, điều này sẽ góp phần giảm thiểu ùn tắc và TNGT tại nút.

Mời độc giả xem nội dung đầy đủ bài khoa học tại đây