Bộ GTVT báo cáo Chính phủ về cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây bị ngập cục bộ

Theo báo cáo của Bộ GTVT, khoảng 4h30 ngày 29/7/2023, mưa lớn kéo dài đã gây ngập nước cục bộ tại đoạn tuyến Km25+369 - Km25+469 thuộc dự án thành phần đầu tư xây dựng đoạn Phan Thiết - Dầu Giây, điểm sâu nhất ngập khoảng 70cm ảnh hưởng đến xe cộ lưu thông theo cả hai chiều.

Ngay sau khi nhận được thông tin, Bộ GTVT đã có văn bản hỏa tốc yêu cầu chủ đầu tư có mặt tại hiện trường cùng các đơn vị thi công, vận hành khai thác phối hợp với lực lượng công an, chính quyền địa phương điều tiết các phương tiện lưu thông ra QL1A, bố trí xe chuyên dụng để ứng cứu các phương tiện bị ảnh hưởng, hướng dẫn, điều hành đảm bảo giao thông. Đến 6h30 cùng ngày, nước rút và phương tiện đã lưu thông bình thường.

Để xác định nguyên nhân, trách nhiệm và đề xuất các giải pháp một cách khách quan, khoa học, cẩn trọng, Bộ GTVT đã giao cơ quan chuyên môn rà soát hồ sơ khảo sát, thiết kế; trong các ngày 2 và 3/8/2023, Bộ GTVT đã cử đoàn công tác bao gồm các cơ quan chuyên môn, đơn vị tư vấn, nhà thầu, chuyên gia thủy văn có kinh nghiệm tổ chức kiểm tra thực tế hiện trường, đánh giá chi tiết điều kiện địa hình, thủy văn thượng lưu và hạ lưu khu vực ngập, rà soát hồ sơ khảo sát, thiết kế.

Trên cơ sở báo cáo của chủ đầu tư, kết quả kiểm tra thực tế rà soát và đánh giá của các chuyên gia cho thấy, quá trình thi công, các đơn vị đã thực hiện theo đúng hồ sơ thiết kế được duyệt, đảm bảo yêu cầu về chất lượng.

Về khẩu độ cống vị trí ngập, đơn vị tư vấn thiết kế đã thực hiện điều tra khảo sát mực nước lũ lịch sử cao nhất vào năm 1992 tại vị trí cống là 43,14m và tính toán khẩu độ cống. Kết quả rà soát lại lưu vực và các thông số đầu vào cho thấy vị trí cống Km25+419 được thiết kế với khẩu độ (2,5x2,5)m đáp ứng yêu cầu thoát nước của lưu vực tự nhiên phía thượng lưu. Tại thời điểm xảy ra ngập, mặc dù lượng mưa chưa đạt tới tần suất tính toán nhưng cao độ đã lên đến 45,23m, cao hơn đỉnh lũ lịch sử, là yếu tố bất thường cần phải nghiên cứu, làm rõ.

Về nguyên nhân ngập, đoạn tuyến nằm sát sông Phan, phía thượng lưu có đập sông Phan cách vị trí ngập khoảng 8,6km. Hạ lưu các đập nói chung sau khi đưa vào vận hành, lòng sông, suối đều có biến đổi, bồi lắng, hệ thực vật xâm lấn làm tăng độ nhám và thu hẹp dòng chảy, dẫn đến chế độ thủy văn rất phức tạp, gây dềnh ứ nước cục bộ làm mực nước tại khu vực cống dâng cao, gây ngập.

Về trách nhiệm, Bộ GTVT cho biết đây là tuyến đường làm mới, tại thời điểm khảo sát, khu vực tuyến đi qua dân cư thưa thớt, việc điều tra số liệu thủy văn khó khăn, tư vấn chưa lường hết được việc thu hẹp dòng chảy phía hạ lưu cống dẫn đến dềnh ứ nên hồ sơ tính toán thủy văn xác định cao độ thiết kế theo tần suất 1% tại vị trí cống chưa xét đến mực nước dềnh. Trách nhiệm thuộc về đơn vị tư vấn mặc dù không phải là lỗi cố ý.

Về giải pháp xử lý, Bộ GTVT đã có văn bản chỉ đạo chủ đầu tư giai đoạn trước mắt phối hợp với địa phương tổ chức thanh thải các chướng ngại vật lòng sông từ vị trí cống về phía hạ lưu cầu sông Phan để tăng khả năng thoát nước và hạ thấp cao độ mực nước trên sông Phan (đoạn từ hạ lưu cống đến hạ lưu cầu Sông Phan), giảm ảnh hưởng nước dềnh lên khu vực công trình, hoàn thành trong tháng 8/2023.

Giai đoạn lâu dài, do đoạn tuyến nằm sát sông Phan, phía thượng lưu có đập Sông Phan (cách vị trí ngập 8,6km), hạ lưu các đập nói chung sau khi đưa vào vận hành, lòng sông, suối đều có biến đổi, bồi lắng, hệ thực vật xâm lấn làm tăng độ nhám và thu hẹp dòng chảy, dẫn đến chế độ thủy văn rất phức tạp, gây dềnh ứ.

Vì vậy, ngoài việc thanh thải dòng chảy và xử lý gia cố cần lựa chọn đơn vị tư vấn chuyên nghành độc lập đủ năng lực để tiến hành khảo sát tính toán, xây dựng mô hình toán cho toàn bộ khu vực, từ đó xác định mực nước tương ứng với tần suất thiết kế của dự án, hoàn thành trong tháng 8/2023.

Căn cứ cao độ mực nước tính toán sau khi thanh thải lòng sông, suối đề xuất giải pháp xử lý, báo cáo Bộ GTVT trong tháng 9/2023. Đồng thời, chủ đầu tư cần làm rõ trách nhiệm của các đơn vị để xử lý theo đúng quy định hợp đồng, bao gồm các chi phí khắc phục do lỗi của các bên liên quan.

Bộ GTVT đã quán triệt tới các đơn vị phải coi đây là một bài học kinh nghiệm và yêu cầu các chủ đầu tư tổng rà soát lại hồ sơ thiết kế đối với các dự án đang thi công, đặc biệt là các dự án triển khai tại những khu vực có yếu tố địa chất, thủy văn phức tạp, cần tính toán các điều kiện thủy văn bị tác động bởi các yếu tố biến đổi khí hậu và tác động bởi các hoạt động xây dựng, sản xuất,… để kịp thời điều chỉnh (nếu cần) đảm bảo chất lượng bền vững của công trình. Bộ GTVT sẽ xử lý nghiêm các chủ thể liên quan nếu để xảy ra các tồn tại anh hưởng đến chất lượng theo đúng hợp đồng đã ký kết.