8 sự kiện và điểm nhấn ô tô Việt Nam nổi bật 2022

Có thể nói, ngành công nghiệp và thị trường ô tô Việt Nam vừa hoàn thành năm 2022 với những dấu ấn tích cực và trọn vẹn. Những sự kiện và điểm nhấn đáng chú nhất vừa cho thấy khả năng phục hồi mạnh mẽ sau giai đoạn khó khăn do chịu ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, vừa đánh dấu cho một giai đoạn mới nhiều kỳ vọng/

Cùng Tạp chí Giao thông điểm qua 8 sự kiện và dấu ấn đáng chú ý nhất của ngành ô tô Việt Nam năm 2022.

Miễn lệ phí trước bạ ô tô điện

Ngay từ đầu năm 2022, thị trường ô tô Việt Nam đã đón nhận một tin vui là các loại ô tô chạy điện sẽ được miễn lệ phí trước bạ trong vòng 3 năm.

Cụ thể, theo Nghị định số 10/2022/NĐ-CP của Chính phủ được Phó Thủ tướng Lê Minh Khái ký ban hành ngày 15/1/2022, mức nộp lệ phí trước bạ của các loại ô tô điện chạy pin (xe thuần điện) sẽ là 0% kể từ ngày 1/3/2022 và kéo dài 3 năm đến hết ngày 28/2/2025.

Chính sách hỗ trợ lệ phí trước bạ đối với ô tô điện qua đó thúc đẩy nhu cầu sử dụng các loại xe thân thiện với môi trường, đóng góp vào mục tiêu giảm khí phát thải.

Cùng với chính sách ưu đãi xe điện, thị trường ô tô Việt Nam năm 2022 cũng chứng kiến bước khởi đầu đầy hứa hẹn của thị trường ô tô điện khi hàng loạt các mẫu xe liên tiếp được giới thiệu ra thị trường như Audi e-tron, Hyundai IONIQ5, Mercedes EQS…

Đáng chú ý là VinFast, hãng xe thương hiệu Việt thuộc tập đoàn VinGroup, đã dừng toàn bộ các loại xe trang bị động cơ đốt trong để chuyển hoàn toàn sang sản xuất xe thuần điện. Mẫu xe điện đầu tiên của VinFast là VF e34 đã được người tiêu dùng trong nước đón nhận rất tích cực. Sau những thành công bước đầu của VF e34, hãng xe Việt đã công bố liên tiếp các mẫu xe tiếp theo trải dài ở các phân khúc khác nhau gồm VF 5, VF 6, VF 7, VF 8 và VF 9.

VinFast xuất khẩu xe điện sang thị trường Mỹ

Không chỉ tạo nên một bước ngoặt đầy bất ngờ khi chuyển hoàn toàn sang sản xuất xe điện, VinFast còn đặt dấu ấn lớn khi xuất khẩu lô 999 chiếc VF 8 đầu tiên sang thị trường Mỹ.

Cụ thể, ngày 25/11/2022, lô xe VinFast VF 8 đã lên tàu rời cảng Hải Phòng để lên đường sang Mỹ. Gần một tháng sau, lô xe điện thương hiệu Việt chính thức cập cảng California để bắt đầu bàn giao đến người tiêu dùng.

Sự kiện VinFast xuất khẩu ô tô điện sang thị trường Mỹ cũng chỉ là thành quả bước đầu trong chiến lược vươn mình ra thế giới của hãng xe thuộc tập đoàn VinGroup. Tiếp sau Mỹ, VinFast sẽ xuất khẩu ô tô sang các thị trường khác như Canada và châu Âu. Hiện VinFast cũng đang trong quá trình chuẩn bị để xây dựng nhà máy sản xuất xe điên ngay tại Mỹ.

Mới đây, hãng xe Việt cũng đã chính thức nộp hồ sơ niêm yết đăng ký phát hành lần đầu ra công chúng (IPO) lên Ủy bán Giao dịch Chứng khoán Mỹ (SEC). Cổ phiếu phổ thông của VinFast dự kiến niêm yết trên sàn Nasdaq Global Select Market với mã VFS. Nếu niêm yết thành công, đây có thể coi sẽ là một bước đệm để VinFast phát triển mạnh mẽ, ghi danh trên bản đồ công nghiệp ô tô thế giới.

Vietnam Motor Show trở lại

Một trong những sự kiện đáng chú ý nhất của ngành công nghiệp và thị trường ô tô Việt Nam năm 2022 chính là sự trở lại của triển lãm Vietnam Motor Show (VMS).

Sau hai năm bị gián đoạn bởi đại dịch Covid-19, triển lãm VMS 2022 đã chính thức được tổ chức tại TP.HCM vào cuối tháng 10. Ngay ở màn tái xuất, VMS 2022 cũng tạo dấu ấn với những kỷ lục về lượng khách thăm quan, số lượng xe bán ra ngay tại triển lãm cũng quy mô tổ chức.

VMS 2022 cũng là nơi các hãng xe dồn dập tung ra thị trường những sản phẩm và công nghệ mới nhất của mình, trong đó mảng xe điện và xe thân thiện với môi trường trở thành điểm nhấn quan trọng.

Khan hiếm nguồn cung, tăng giá xe và "bia kẹp lạc"

Ngoài nhiều mảng màu tươi sáng, bức tranh toàn cảnh thị trường ô tô Việt Nam năm 2022 vừa qua cũng vẫn còn góc khuất trầm tối. Đó là tình trạng khan hiếm nguồn cung và qua đó, nhiều đại lý cũng áp dụng hình thức "bia kẹp lạc" đối với những mẫu xe đắt khách.

Đại dịch Covid-19 đã khiến cho tình trạng đứt gãy chuỗi cung ứng và khan hiếm nguồn linh kiện, nhất là chip bán dẫn, trở nên trầm trọng. Không chỉ các nhà máy lắp ráp ô tô trong nước bị thiếu hụt linh kiện mà cả các nhà máy ô tô lớn trên thế giới cũng rơi vào tình cảnh tương tự. Hiện trạng đó đã khiến cho nguồn cung ô tô toàn cầu bị thiếu hụt và với đa số người tiêu dùng, nhu cầu mua sắm phương tiện sau khi Chính phủ dỡ bỏ giãn cách xã hội cũng không được đảm bảo.

Thiếu hụt linh kiện cùng với hiện trạng đứt gãy chuỗi cung ứng và nguy cơ lạm phát, suy thoái kinh tế toàn cầu cũng khiến cho giá thành của đa số các mặt hàng, trong đó bao gồm cả ô tô, bị đẩy lên cao đáng kể. Do đó, năm 2022 cũng chứng kiến "làn sóng" tăng giá bán lẻ của nhiều hãng xe trong nước như Ford, Toyota, Kia, Hyundai, Mitsubishi, Suzuki, Lexus hay Mercedes... Đáng chú ý nhất là riêng Thaco Kia đã tiến hành điều chỉnh tăng giá bán lẻ đến 4 lần trong năm vừa qua.

Nhu cầu mua sắm tăng cao trong khi nguồn cung hạn chế đã làm nảy sinh tình trạng nhiều đại lý bán xe kiểu "bia kẹp lạc". Có nghĩa là, đối với những mẫu xe đắt khách và khan hiếm, người tiêu dùng buộc phải mua thêm các phụ kiện có giá trị lớn hoặc thậm chí phải "lót tay" nhân viên bán hàng để có thể nhận bàn giao xe sớm. Đáng chú ý có những mẫu xe người tiêu dùng phải chi thêm số tiền mua phụ kiện lên tới cả trăm triệu đồng.

Xe mới nô nức kéo đến, xe cũ theo nhau rút lui

Thị trường ô tô Việt Nam năm 2022 đã chứng kiến con số kỷ lục 72 mẫu xe mới được ra mắt. Trong đó có đến phân nửa là những cái tên hoàn toàn mới lần đầu xuất hiện rất đáng chú ý như Ford Territory, Honda Civic Type R, Hyundai Stargazer, Nissan Kicks, Toyota Veloz Cross hay mẫu xe thuần điện thương hiệu Việt VinFast VF 8.

Có thể nói, chưa bao giờ người tiêu dùng Việt Nam lại có quá nhiều lựa chọn mua sắm ô tô như năm 2022. Thậm chí, với danh mục sản phẩm mới dày đặc, bản thân không ít người tiêu dùng phải rơi vào trạng thái khó lựa chọn một chiếc xe ưng ý nhất.

Tuy vậy, trái với màn đổ bộ của 72 mẫu xe mới hoặc phiên bản nâng cấp, thị trường ô tô Việt Nam 2022 cũng chứng kiến cuộc rút lui của hàng chục mẫu xe. Nguyên nhân thì có nhiều song đa số các mẫu xe rời khỏi thị trường là do chưa đáp ứng được tiêu chuẩn khí thải Euro 5 theo quy định mới như Toyota Hilux, Honda Brio; một số mẫu xe bị "khai tử" theo chiến lược sản phẩm của nhà sản xuất như bộ 3 mẫu xe động cơ đốt trong Fadil, Lux A2.0 và Lux SA 2.0 của VinFast hay Ford EcoSport; số ít còn lại buộc phải rời đi do không thể cạnh tranh trên thị trường như Wigo hay Rush của Toyota.

Xu hướng điện hoá

Năm 2022 cũng có thể xem là giai đoạn bản lề để ngành công nghiệp và thị trường ô tô Việt Nam chuyển mình sang kỷ nguyên mới với xu hướng chủ đạo là xe điện khí hóa.

Ghi dấu ấn đầu tiên là sự xuất hiện các mẫu xe thuần điện như Audi e-tron, Hyundai IONIQ5, Mercedes EQS và đặc biệt là loạt mẫu xe thuần điện VF-Series của VinFast.

Bên cạnh các mẫu xe thuần điện, thị trường ô tô Việt Nam năm vừa qua cũng đón nhận nhiều mẫu xe "xanh" thân thiện với môi trường. Trong đó có thể kể đến mẫu xe sử dụng công nghệ e-power Nissan Kicks, Suzuki Ertiga Hybrid hay mẫu xe Kia Sorento Hybrid lắp ráp trong nước bởi tập đoàn Thaco.

Điện khí hóa là xu hướng tất yếu của ngành công nghiệp di chuyển thế giới và Việt Nam cũng không phải ngoại lệ. Bởi vậy, việc các hãng xe bắt đầu chuyển hướng mạnh mẽ sang các loại xe điện hóa hybrid, xe sử dụng nhiên liệu sạch hay xe thuần điện là một tín hiệu rất đáng mừng.

Chật vật đăng kiểm ôtô cuối năm

Các tháng cuối năm 2022, người tiêu dùng và sử dụng ô tô tại Việt Nam đã phải đối mặt với một tình thế khó khăn là đăng kiểm xe. Sau khi cơ quan công an tiến hành điều tra tình trạng sai phạm tại hàng loạt trung tâm đăng kiểm, nhất là tại TP.HCM và Hà Nội, nhiều trung tâm đăng kiểm đã phải dừng hoạt động, các trung tâm khác siết chặt quy định đăng kiểm khiến cho việc đăng kiểm xe cũ của rất nhiều người dân và doanh nghiệp gặp khó khăn.

Trong những ngày cuối năm 2022, tình trạng xe đang sử dụng không thể đăng kiểm đúng hạn do nhiều trung tâm đăng kiểm ngừng hoạt động và các trung tâm khác bị quá tải ngày càng trở nên căng thẳng. Cùng với tình trạng xe cũ khó đăng kiểm, nhiều hãng ô tô cũng buộc phải lùi thời gian bàn giao xe mới do tình trạng các trung tâm đăng kiểm quá tải dẫn đến thời gian đăng kiểm bị kéo dài.

Tiêu thụ xe kỷ lục

Thị trường ô tô Việt Nam năm 2022 đã "đóng sổ" bằng một kỷ lục khi lần đầu tiên trong lịch sử, lượng xe tiêu thụ trong một năm đã vượt qua ngưỡng nửa triệu chiếc.

Cụ thể, theo thống kê của Hiệp hội các Nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cùng hai hãng xe lớn là TC Motor (Hyundai) và VinFast, tổng dung lượng thị trường ô tô trong nước đã đạt con số 509.141 chiếc. Đây là một dấu mốc lịch sử của ngành ô tô Việt Nam sau gần 30 năm hình thành và phát triển, tính từ năm 1994 khi các liên doanh ô tô đầu tiên được thành lập.

Con số hơn nửa triệu xe bán ra không chỉ là một kỷ lục về lượng ô tô được tiêu thụ đơn thuần mà còn được kỳ vọng sẽ tạo nên một bước ngoặt mới. Lưu ý rằng, trước đó tròn một thập niên, tổng dung lượng thị trường ô tô Việt Nam năm 2012 mới chỉ đạt vẻn vẹn 92.584 chiếc. Nghĩa là, lượng xe tiêu thụ năm 2022 đã tăng đến 5,5 lần sau 10 năm.

Theo các chuyên gia, mốc dung lượng thị trường 500.000 xe đã bắt đầu đưa thị trường ô tô Việt Nam tiệm cận đến giai đoạn ô tô hóa (motorization). Đây chính là nền tảng cơ bản nhất để ngành công nghiệp ô tô trong nước phát triển, từng bước hoàn thành các mục tiêu đề ra trong Chiến lược phát triển công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1168/QĐ-TTg ngày ngày 16/7/2014.